3. przejściowe (kiedy wchodzi nowy akt prawny)
Norma prawna - norma skonstruowana na podstawie przepisów prawnych.
Budowa normy prawnej:
1. hipoteza - zakres stosowania, określa adresatów
2. dyspozycja - określa sposób postępowania, jakiego oczekuje się od adresata normy, który znalazł się w okolicznościach wskazanych w lnpotezie
3. sankcja - negatywne następstwa stosowane przez państwo wobec adresata normy, o ile nie zachowa się zgodnie z dyspozycją w okolicznościach wskazanych w hipotezie
Cechy normy prawnej:
=> generalność (do szerokiego kręgu adresatów)
^ abstrakcyjność.
Rodzaje sankcji:
=> karne (represyjne) - zlo, dolegliwość, przykrość wyrządzona tytułem odpłaty za niezgodne z nakazem lub zakazem zachowanie
1. kary:
- pozbawienie wolności rnax 15 lat)
- ograniczenie wolności
- 25 lat pozbawienia wolności
- dożywotnie pozbawienie wolności
- grzywna
2. środki kamę:
- zakaz wykonywanie zawodu
- zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
- publikacja wyroku
Sankcja kama zabezpiecza zakaz, zabezpiecza społeczną potrzebę bezpieczeństwa, funkcja prewencyjna dla całego społeczeństwa, resocjalizacja sprawcy.
=> egzekucyjne (zabezpiecza nakaz - przymusowe wykonanie), rodzaj sankcji, który zmusza adr esata do wykonania obowiązku, którego nie wypełnił dobrowolnie
1. wykonanie bezpośrednie, np. eksmisja
2. wykonanie zastępcze (kiedy wykonanie bezpośrednie nie jest możliwe, np.
odszkodowanie)
co podlega? świadczenia pieniężne, niepieniężne (np. wydanie rzeczy, spełnienie
czynności), szczególne - np. odebranie dziecka rodzicom, którzy utracili prawa
rodzicielskie
=> odmowa nadania mocy prawnej czynności dokonanej niezgodnie z przepisem prawa -z punktu widzenia prawa czynność uważa się za niebyłą.
Podział norm ze względu na zabezpieczenie ich sankcją:
=> normy zabezpieczone sankcją represyjną oraz sankcją rueważności, np. bigamia -przestępstwo: kara pozbawienia wolności + unieważnienie związku małżeńskiego => normy zabezpieczone sankcją nieważności, np. niedochowanie formy aktu notarialnego, czasem testament
=> normy zabezpieczone tylko sankcją karną, np. nabycie broni
=> normy pozbawione sankcji - obowiązki, których nie da się wymusić, np. z prawa rodzinnego Źródła prawa:
1. konstytucja - najwyższy akt prawny, charakteryzuje się szczególną treścią (zawiera podstawowe prawa i wolności obywatelskie, reguluje kwestie ustroju politycznego i społeczno-ekonomicznego)
=> tryb zmiany konstytucji: wysoka kwalifikowana większość w sejmie => szczególna nazwa (ustawia zasadnicza)