29803

Dla człowieka religijnego przestrzeń nie jest jednorodna dzieli się:

przestrzeń zwykła - bezkształt, teren nieoznaczony

PRZESTRZEŃ    I opozycja, dzięki kldrrj ukonstytuował się świat

obszar święty- jedyny właściwy

obszar święty - każda religia posiada podstawę ontologiczną (objawioną - hierofania); każdy człowiek religijny wydziela tę podstawę od reszty przestrzeni - miejsca święte, które jednoczą świat. Nawet człowiek świecki - ustanawia sobie miejsca święte (dom rodzinny, miejsce dzieciństwa, miłości, etc.)

Teofania i znaki

•    progi miejsc świętych - miejsca przerwania ciągłości przestrzennej

•    miejsca święte jako punkty kontaktu, „brama niebios”

•    znak - pochodzi spoza świata świeckiego, jest świadectwem kontaktu, a więc wskazuje też na miejsce święte - znak orientuje człowieka w przestrzeni;

Chaos (świat zewnętrzny, nieznany, obcy) i Kosmos (miejsce zamieszkania, dom, obszar zagospodarowany) — przekształcenie Chaosu w Kosmos polega na odprawianiu na nim działań uświęconych znaczących teren (np. uprawa roli - zagarnianie dla siebie) -powtórzenie czynu archaicznego: Konsekracja miejsca: powtórzenie kosmogonii

Kolumna kosmiczna - miejsce święte, punkt przerwania ciągłości świata

-    otwarcie umożliwia kontakt między światami

-    axis mundi - znaczy otwarcie (np. słup, drabina, liana, góra, drzewo

-    wokół osi rozciąga się świat (oś w środku)

„Środek świata”

iL\is muiidi - oś świata słun obrzędowy - oznacza granicę, łączy niebo i ziemię, etc.

Zikkurat - „góra kosmiczna” apsu (babil.), tehom (hebr.), chaos (gr.)

= początek i brama śmierci

„Nasz świat" znajduje się zawsze w środku

•    stwarzanie zawsze zaczynało się od środka;

•    ludzie zakładający miasto, osadę, itp. zawsze ustalają środek i osiedlają się w nim (lub osiedlanie się równa się położeniu podwalin nowego świata)

•    świat rozchodzi się na 4 strony

Miasto - kosmos - jest miejscem odgraniczonym od chaosu i musi przed nim bronić

Pojęcie stw orzenia świata - osiedlenie to stworzenie świata, oznaczanie świata:

a)    przez ustalenie środka, ustanowienie axis mundi

b)    przez naśladowanie prastworzenia - często krwawa ofiara na początku - zabicie prademona przez boga

Stwarzanie świata czyli ustanowienie Kosmosu - polegało na zwycięstwie boga nad prademonem Chaosu (swoiste uporządkowanie)

Kosmogonia i ofiara związana z budowaniem - ustanowienie nowego świata na wzór praustanowienia - musi też więc pojawić się ofiara