2997

Boga. Wolność w sensie politycznym to zagwarantowanie katalogu praw i wolności obywatelskich. Ockham był przekonany, że najwłaściwszą formą są „państwa suwerenne”. Zakłada konieczność prowadzenia sprawiedliwych i rozsądnych rządów panującego. Prawem bożym jest suma nakazów i zakazów zawartych w Piśmie św. Prawo natury jest sumą wyobrażeń, które wskazują człowiekowi drogi rozsądnego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych. Prawo ludzkie powinno być zgodne z prawem bożym i z prawami naturalnymi.

Niccolo Machiavelli. Założenia metodologiczne sprowadzają się do wizji pełnych energii stosunków społ. i poi. znajdujących ujście w skomplikowanych układach walki i współdziałania. Siłą sprawczą działanie jednostki jest jej interes. Virtu to całokształt cech osobowości człowieka, jego sił duchowych i fizycznych, umiejętności interpretowania wypadków histoiycznych. Jest to także zdolność przewidywania następstw własnego działania. Człowiek zawsze powinien walczyć, wykorzystując okoliczności sprzyjające w dążeniu do osiągnięcia najlepszych rezultatów. Rządy republikańskie gwarantują wolność, równość i możliwość nieustannego bogacenia się, sprawiając tym samym satysfakcje ludowi. Nowy książę nie powinien mieć wątpliwości w odwoływaniu się do dyktatury, chodzi bowiem o pokonanie zła, a rozsądny ustrój można jedynie ustanowić drogą siły i przemocy. Cel okazuje się najwyższym dobrem historycznym i jemu należy podporządkować podejmowane środki. Władca powinien być zdecydowany w stosowaniu przemocy i brutalnej siły.

Jean Bodin. Uważał, że tylko silna władza, reprezentowana przez monarchę i podległy mu aparat urzędniczy, może wyprowadzić kraj z kryzysu, zapewniając stabilność i najlepsze warunki rozwoju. Wiedza prawnicza i polityczna powinny służyć praktyce państwowej.

Teoria państwa opiera się na założeniu konieczności istnienia naturalnych związków, jakimi są rodziny. Bodinus opracował definicję państwa jako sprawiedliwego rządu nad rodzinami z władzą suwerenną na czele, która jest samodzielna i nieograniczona. Teoria prawa: Prawo posiada formę rozkazodawczą, adresowaną przez monarchę do poddanych. Prawo pozytywne powinno być sprawiedliwe na zasadzie zgodności z prawem boskim i natury. Hugon Grocjusz zmierzał do racjonalnej interpretacji ideologii prawa natury niezależnej od jakichkolwiek aksjomatów wyznaniowych. Grocjusz zauważa cztery podstawowe i samoistne prawa natury:

- obowiązek poszanowania cudzej własności, obowiązek wynagradzania szkód, ob. dotrzymywania umów, - ob. ponoszenia kary za popełnione przestępstwa. Samuel Pufendorf. Dowodził możliwości racjonalnego poznania natury człowieka opierającej się na towarzyskim instynkcie połączonym z egoizmem. Człowiek posiada dwie skłonności: instynkt samozachowawczy i instynkt życia społecznego, z czego wypływają dwa podstawowe prawa natury: - każdy winien chronić swoje życie, dobra i majątek, - nikt nie może szkodzić społeczeństwu.

Thomas Hobbes. Metoda badawcza sprowadza się do sprecyzowania idei w sprawach społeczno-politycznych, na wzór pojęć geometryczno-matematycznych. Chce on wypracować zasady poprawnego rozumowania, w sposób podstawowy opierającego się na analizie i syntezie. Uważa, że natura uczyniła wszystkich równymi to jednak motoryczne siły postępowania człowieka tkwią w sprzeczności nigdy nienasyconego pragnienia bogactw i nieustannego strachu przed gwałtowną śmiercią. Władza suwerenna jest niepodzielna oraz niezbywalna. Wyjaśnił mechanizm powstania państwa zwanego Lewiatanem, „śmiertelnym bogiem”, któremu wszyscy są bezwzględnie podporządkowani. Idea prawa wyrasta z woli suwerena. Władza absolutna należąca do suwerena, czyli Lewiatana, obejmuje wszystkie dziedziny życia społecznego. Podlega mu kościół i sprawy religijności obywateli.