wstęp do teorii polityki img 135

144

praw i swobód obywatelskich itp.), brak dostatecznego zrozumienia dla celowości, zakresu lub czasu stosowania danego instrumentarium „w imię racji stanu”²”'.

Konstatując rozważania nad dynamiką zjawiska racji stanu w polityce zagranicznej państwa należy stwierdzić, iż zmienność tej kategorii jest warunkowana (a jednocześnie w dużej mierze wyrażana) przez najbardziej żywotne treści i zaangażowane sposoby realizacji tej polityki. W kontekście silnie współzależnych realiów krajowych i międzynarodowych racja stanu jest formułowana i wprowadzana w życic w¹ zależności od osiąganego przez dane państwo poziomu mzeczywismieniapriorytctów i zamierzeń (cele taktyczne i operacyjne) polityki zagranicznej oraz od ujawnionej zdolności utrzymania skonsolidowanej ciągłości tej poi ityki (cele strategiczne)²⁵.

***

Dokonany powy żej wybór i naświetlenie aspektów pojęciowych i metodologicznych dotyczących racji stanu sugeruje, iż mogą one stanowić ważne płaszczyzny i kryteria podejścia badawczego o charakterze praktyczno-poznawczym. Wykorzystanie przedstawionych założeń może zainteresować zwłaszcza badacza koncentrującego swoje analizy i oceny na sferze empirycznej poi ity ki zagranicznej danego państwa. Powyższe ramy poi itologicznego podejścia badawczego wydająsię też umożliwiać odpowiednie uwzględnienie szczególnie „trudnych poznawczo” czynników racji stanu, jakimi są ideologiczne, doktrynalne i inne „czysto aksjologiczne” ujęcia tej kategorii. Ocena racji stanuw danej polityce zagranicznej, jak też szetzej-ocena przebiegu i efektywności procesów lej polityki, wymagają bowiem badania wszelkich inspiracji, dylematów i ograniczeń, jakie się pojawiąjąw toku racjonalizacji i podejmowania decyzji, działań i oddziaływań państw a w stosunkach międzynarodowych.

” Mogą też mieć miejsce przypadki,,kiedy początkujący' politycy poszczególnych formacji pretendujądo reprezentowania ua zewnątrz pojmowanej na swój sposób racji stanu. W swej naiwności nie widzą, źe tym samym szkodzą racji stanu”, por. Kukułka, „Polityka zagraniczna...”, s. 27.

“ Szersze rozważania wt Sadowski, „Zagadnienia racjonalności i efektywności...", s. 103 i nast.