12890 wstęp do teorii polityki img 166

157

•    przypadki pogwałcenia praw człowieka, które mają wpływ na zaognianie konfliktów;

•    rozbudzenie nierealistycznych nadziei na ciągłe wsparcie ze strony społeczności międzynarodowej;

•    nieuniknioną selektywność w przeprowadzaniu operacji, która zmusza do podjęcia decyzji jakie przyjąć kryterium-obiektywnej potrzeby rozpatrywanej na tle całokształtu stosunków międzynarodowych czy oszacowania własnych możliwości operacyjnych⁴⁵.

Suwerenność jest podstawową zasadą stosunków międzynarodowych i podstawą ładu prawnomiędzynarodowego. Służy ona utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz pozwala na równe traktowanie państw bez względu na ich potencjał. W okresie pozimnowojennym pojawiły się jednak cztery zasadnicze wyzwania dla idei suwerenności państwa, które w znacznym stopniu uzasadniają powstanie doktryny interwencji humanitarnej: ciągły' wzrost liczby zbiorowości odwołujących się do zasady samookreśiania, poszerzające się koncepcje międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, upadek władzy państwa, wzrastające znaczenie suwerenności jednostkowej i grupowej⁴⁴.

^—'    Zasada interwencji humanitarnej nic ma podstawy w prawie między narodo

wym jednak kształtowanie się określonych norm i zwyczajów w praktyce międzynarodowej może skutkować chęcią usankcjonowania tego obszaru działalności państw.

5. Ewolucja suwerenności politycznej

Jak już zostało wcześniej zasygnalizowane suwerenność polityczna (materialna) państwa jest zmienna i oscyluje pomiędzy pełną autonomiąa jej całkowitym brakiem. Zasady autonomii mogą być.naruszane poprzez:

•    konwencje, czyji porozumienia, w których rządzący składają zobowiązania poddania polityki wewnętrznej pewnego rodzaju wpływowi poprzez zgodę na prowadzenie uzgodnionych działań w polityce wewnętrznej. Zobowiąza-nia te mają charakter dobrowolny. W wyniku ich zaw-arcia sytuacja jednego przynajmniej aktora polepsza się, bez jednoczesnego pogorszenia pozycji innych aktorów. Dotrzymanie warunków' umowy przez danego sygnatariusza nic jest uwarunkowane zachowaniem innych uczestników. Przykładem mogą być konwencje chroniące prawa człowieka;

• umowy to jat porozumienia pomiędzy legalnymi władzami dwóch lub więcej państw oraz innym aktorem międzynarodowym, które są wzajemnie akceptowane, polepszają sytuację danego podmiotu nie pogarszając sytuacji innych i są uwarunkowane zachowaniem innych podmiotów-. Jeśli jeden sy-

*■' ter Ilaar, op.cit., s. 45-48.

⁴⁴ The Responsibiłity to Protecl: Supplementary Volume, Part I. Research Essays; International Cominission on Interveraion and State Sovereignty> op.cit., s. 3-8.