wstęp do teorii polityki img 148

157

•    przypadki pogwałcenia praw człowieka, które mają wpływ' na zaognianie konfliktów;

•    rozbudzenie nierealistycznych nadziei na ciągłe wsparcie ze strony społeczności międzynarodowej;

•    nieuniknioną selektywność w przeprowadzaniu operacji, która zmusza do podjęcia decyzji jakie przyjąć kryterium - obiekty wnej potrzeby rozpatrywanej na tle całokształtu stosunków międzynarodowych czy oszacowania własnych możliwości operacyjnych⁴⁵.

Suwerenność jest podstawową zasadą stosunków międzynarodowych i podstawą ładu prawnomiędzynarodowego. Służy ona utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz pozwala na równe traktowanie państw' bez względu na ich potencjał. W okresie pozimnowojennym pojawiły się jednak cztery zasadnicze wyzwania dla idei suwerenności państwa, które w znacznym stopniu uzasadniają powstanie doktryny interwencji humanitarnej: ciągły w-zrost liczby zbiorowości odwo-łującychsię do zasady samookreślania, poszerzające się koncepcje międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, upadek władzy państwa, wzrastające znaczenie suwerenności jednostkow-ej i grupowej⁴⁴.

Zasada interwencji humanitarnej nie ma podstawy w prawie międzynarodowym jednak kształtowanie się określonych norm i zwyczajów w praktyce międzynarodowej może skutkować chęcią usankcjonowania tego obszaru działalności państw.

5. Ewolucja suwerenności politycznej

.Tak już zostało wcześniej zasygnalizowane suwerenność polityczna (materialna) państwajest zmienna i oscyluje pomiędzy pełną autonomiąa jej całkowitym brakiem. Zasady autonomii mogą być naruszane poprzez:

•    konwencje, czyli porozumienia, w których rządzący składają zobowiązania poddania polityki wewnętrznej pewnego rodzaju w'ply w-owi poprzez zgodę naprowadzenie uzgodnionych działań w polityce wewnętrznej. Zobowiązania te mającharakter dobrowolny. W wyniku ich zawarcia sytuacja jednego przynajmnićjaktora polepsza się, bez jednoczesnego pogorszenia pozyc ji innych aktorów. Dotrzymanie warunków umowy przez danego sygnatariusza nie jest uwarunkowane zachowaniem innych uczestników-. Przykładem mogą być konwencje chroniące praw a człow-icka;

•    umowy tojest porozumienia pomiędzy legalnymi władzami dwóch lub więcej państw oraz innym aktorem międzynarodowym, które są wzajemnie akceptowane, polepszają sytuację danego podmiotu nie pogarszając sytuacji innych i są uwarunkowane zachowaniem innych podmiotów. Jeśli jeden sy-

⁴⁴ ter Haar, op.cit., s. 45 48.

⁴⁴ The Respomibttity to Pmtect: Supplementary Volume, Part 1. Research Essays: International Commissiun on Infervention and Stare Sovereignty, op.cit., s. 3-8.