57461 wstęp do teorii polityki img 118

126

odbywać także ża pomocą środków dyplomatycznych i polegać na kształtowaniu ładu międzynarodowego zapewniającego zaspokojenie interesów jak największej ilości uczestników stosunków międzynarodowych.

2.2. Funkcja ochronna

Najważniejsząi najstarszą funkcjąpolityki zagranicznej jest funkcja ochronna. Polega ona przede wszystkim na zagwarantowaniu państwu i społeczeństwu wieloaspektowego bezpieczeństwa. Według Ryszarda Zięby, „bezpieczeństwo państwa (...) wyraża i orientuje na środowisko międzynarodowe wewnętrzne potrzeby, interesy i wartości danego społeczeństwa (narodu) oraz jego systemu politycznego'". Do tych wartości zalicza się przede wszystkim przetrwanie państwa, narodu i ludności, zachowanie integralności terytorialnej, niezależności politycznej otaz jakości życia^1-.

Jak zauważył Raymond Aron, głó wnąfunkcją polityki zagranicznej państwa jest zapewnienie przetrwania państwa’⁵. Podstawowe znaczenie ma tu zagwarantowanie bezpieczeństwa militarnego. Państwa wypełniają tę funkcję w różnoraki sposób, zgodnie ze swoimi możliwościami i przekonaniami dotyczącymi charakteru zagrożeń, angażrijąc się w takie działania jak rozbudowa arsenałów broni konwencjonalnej i masowego rażenia, zawieranie sojuszy, a także poprzez próbę wpływania na kształt międzynarodowego systemu bezpieczeństwa¹⁴, 'len ostatni rodzaj działań nabiera szczególnego znaczenia w' związkuz proliferacją broni masowej zagłady. Obecnie żadne państwo nie jest w stanie zapewnić sobie absolutnego bezpieczeństwa i pewności przetrwania za pomocą działań jednostronnych.

Kluczowe dla państwa w erze global izacji jest bezpieczeństwo ekonomiczne. „Wygląda na to, żc wicie z najbardziej znaczących międzynarodowych kwestii ma. niewiele wspólnego z relatywnym bezpieczeństwem militarnym państwa czy nawetz ich relatywnąsiłąkoercji³¹, z ich terytorialnościączy nawet z ideologiąich reżimów. Współczesne rządy wydająsię być coraz bardziej zaabsorbowane wzmacnianiem ekonomicznego, socjalnego i intelektualnego dobrobytu (welfare) swoich obywateli drogą polityki zagranicznej i międzynarodowych interakcji”^{11 2}. Jednak wła-

1

^K Ryszard Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje struktury funkcjonowanie, Wyd. IV, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2004. s. 33 i 41-42. Zob. także, idem, „Wpływ tendencji globalizacyjnych na bezpieczeństwo narodowe”. Rocznik Nauk Politycznych, t. 3 (2001), s. 51-56.

” (Cyt. za:J Hili, op.cit., s. 21.

2

Wiele państw zaangażowało się np. w budowanie międzynarodowego reżimu antyproiifera-eyjnego, jednak ich wysiłki są stale podminowywane przez równie zdeterminowane dążenie grupy państw do rozbudowy arsenałów nuklearnych.

¹⁷ Kocrcja (łac. ‘ograniczenie’, ‘powściąganie’): użycie siły fizycznej iub moralnej w ceiu powstrzymania od działania iub skłonienia do niego.

^ł!t Donald G. Puchała, Stuart I. Fagan, „International Politics in the t970s: The Search for Per-spective”. International Organization, Voi. 28, 1974, (cyt. za:l Peter Bemholtz, The International Gamę of Power Past, Presem and Futurę, New York: Mouton Publishers 1990, s. 12.