wstęp do teorii polityki img 144

153

2). „potrzeba ingerencji” implikuje konieczność ustanowienia „prawa do ingerencji". l)rak reakcji ze strony ONZ w sytuacjach kryzysowych jest często raczej niemożnością reakcji z powodu braku środków i woli politycznej niż rzeczywistym przestrzeganiem zasady nieingerencji w wewnętrzne sprawy danego państwa⁵⁰. Ważne jest jednocześnie iż, prawa człowieka oraz pojęcie suwerenności nie są wykluczającymi się zasadami, lecz tworzą podstawowe elementy współczesnego państwa prawa³¹. Interesy narodowe poszczególnych państw w coraz większym stopniu sąpowiązanc z zasadami moralnymi i kwestiami humanitarnymi, dlatego sposób w jaki rządy traktują swoich własnych obywateli nic jest już strefą wyłączną działalności państwa³².

Zgodnie zc słowami sekretarza generalnego ONZ Kofi Annana istnieje obecnie przyzwolenie społeczności międzynarodowej dla działań, które zmierzają do zapewnienia optymalnego przestrzegania praw jednostkowych: „Jest oczywistym, że w momencie, kiedy dochodzi do konfliktu pomiędzy suwerennościąpaństw i suwerennościąjednostek, my jako społeczność międzynarodowa musimy dogłębnie zastanowić się nad tym jak daleko możemy iść w obronie jednego typu suwerenności nad drugą. Prawa człowieka i ewoluująca natura prawa humanitarnego będą niewiele znaczyły jeśli zasada strzeżona przez państwa będzie służyła jedynie jako atut do ochrony własnych obywateli”³⁵.

Interwencja w rozumieniu prawa międzynarodowego dotyczy działania charakteryzującego się następującymi cechami: i •    wywierana presja jest dziełem państwa lub grupy państw:

• presja ta dotyczy wykonywania przez drugie państwo jego kompetencji, nie podlegających w danym wypadku regulacji w normach szczegółowych prawa międzynarodowego;

- presja polega na zastosowaniu lub groźbie zastosowania bez tytułu prawno-międzynarodowego sity zbrojnej, jednak poniżej poziomu agresji albo też innych pozamilitarnych środków przymusu, w ostatnim przypadku, w sposób stojący w spizeczności ze standardami proporcjonalności'"¹.

Stwierdzenie interwencji zależy od kwalifikacji okoliczności prawnych i faktycznych oraz ich oceny na podstawie pewnych elementów' wartościujących. Dokonując oceny trzeba kłaść nacisk na relację pomiędzy przesłankami, celami i sto-

^w Hrninanue] Decuux, „Conscil de securite : des nouveHe$ compćtcnees”, Defensr. nationate, 2000, n" 3, s. 14-26.

³¹    Chhristiau Reus-Smit, „Humań Rights and the Socjal Constniclion ofSovereignty”, Rcview of International Studies, 2001, Vol. 27, No. 4, s. 5117-538.

³²    Arthur Helion. „Forced Migration, Humanitarian lntcrocntion, and Sooereignty”, SAlSRetiew, 2000.Vo1.20.no. l,s. 61--86.

³³    Wystąpienie Sekretarza Generalnego ONZ Kofiego Annana na seminarium w New Yorku pt: „Responsibility to Prolect”, 15.02.2002, Zob. l:RL <http.7/www.un.org/News.'l^>ress/docs/2002/ sgsmSf25.doc.htm->, wrzesień 2003.

¹⁴ Kranz, „Suwerenność państwa i prawo międzynarodowa...” s. 127 129.