wstęp do teorii polityki img 162

153

2). „potrzeba ingerencji” implikuje konieczność ustanowienia „prawa do ingerencji’. Brak reakcji ze strony ONZ w sytuacjach kryzysowych jest często raczej niemożnościąreakcji z powodu braku środków i woli politycznej niż rzeczywistymi przestrzeganiem zasady nieingerencji w wewnętrzne sprawy danego państwa³⁰. Ważne jesi jednocześnie iż, prawa człowieka oraz pojęcie suwerenności nie są wy kluczającymi się zasadami, lecz tworzą podstawowe element)' współczesnego państwa prawa⁵¹. Interesy narodowe poszczególnych państw w coraz większym stopniu sąpowiązane z zasadami moralnymi i kwestiami humanitarnymi, dlatego sposób w jaki rządy traktują swoich własnych obywateli nie jest już strefa, wyłączną działalności państwa³³.

Zgodnie ze słowami sekretarza generalnego ONZ Kofi Annana istnieje obecnie przyzwolenie społeczności międzynarodowej dla działań, które zmierzają do zapewnienia optymalnego przestrzegania praw'jednostkowych: Jest oczywistym, że w momencie, kiedy dochodzi do konfliktu pomiędzy suwcrcnnościąpaństw i suwerennościąjednostek, my jako społeczność międzynarodowa musimy dogłębnie zastanow ić się nad tym jak daleko możemy iść w obronie jednego typu suwerenności nad drugą. Prawa człowieka i ewoluująca natura prawa humanitarnego będąniewiele znaczyły jeśli zasada strzeżona przez państwa będzie służyła jedynie jako atut do ochrony własnych obywateli”³³.

Interwencja w rozumieniu prawa międzynarodowego dotyczy działania charakteryzującego się następującymi cechami:

•    wywierana presja jest dziełem państwa lub grupy państw;

•    presja ta dotyczy wykonywania przez drugie państwo jego kompetencji, nie podlegających w danym wypadku regulacji w normach szczegółowych prawa międzynarodowego;

•    presja polega na zastosowaniu lub groźbie zastosowania bez tytułu prawno-międzynarodowego siły zbrojnej, jednak poniżej poziomu agresji albo też innych pozamilitarnych środków przymusu, w ostatnim przypadku, w sposób stojący w- sprzeczności zc standardami proporcjonalności-¹⁴.

Stwierdzenie interwencji zależy od kwalifikacji okoliczności prawnych i faktycznych oraz ich oceny na podstawie pewnych elementów wartościujących. Dokonując oceny trzeba kłaść nacisk na relację pomiędzy przesłankami, celami i sto-

³⁰    Emmanuel Decaux, „Conseil de securitć : des nouvcllcs compćtcnccs”, Dćfense natiomle, 2000, rd 3, s. 14—26.

³¹    Ghhristian Reus-Smit, „Humań Rights and the Sotial Consiruction of Sovereignty”, Review of International Studies, 2001, Vol. 27, No. 4, s. 519-538.

³³ Arthur Helton, „Forced Migration, Humanitarian lntervenlion, and Sotereignly", SdlSAeview, 2000, Vol. 20, No. 1, s. 61-86.

³³ Wystąpienie Sekretarza Generalnego ONZ Kofiego Annana na seminarium w New Yorku pt: „Responsibility to Protcct”, 15.02.2002, Zob. URL <htlp:/Avww.mi.org/Ncws/Prcss/docs/2ft02; sgsmfcl 25.doc.bxm>, wrzesień 2003.

³¹ Kranz,,Suwerenność państwa i prawo międzynarodowe...”, s. 127-129.