28386

poprzedzające zawarcie traktatu były długie. Do faraona Ramzesa w 21 roku jego panowania przybyli posłowie Hattuszila, w towarzystwie tłumacza i uprzednio wysłanych posłów egipskich, którzy dostarczyli faraonowi projekt traktatu, wyryty na srebrnej płycie.

Część traktatu, zawierająca postanowienia w przedmiocie ekstradycji, zachowała się w pełnym tekście tylko w redakcji z Karnaku. Postanowienia te można podzielić na trzy podstawowe grupy:

a)    postanowienia dotyczące ekstradycji znakomitych osób,

b)    postanowienia dotyczące innych zbiegów,

c)    postanowienia dotyczące amnestii.

Przepis odnoszący się do ekstradycji zbiegów, będących znakomitymi osobami, posiada następujące brzmienie:

§11. „Jeżeli możny człowiek ucieknie z Egiptu i przybędzie do kraju wielkiego władcy Hatti, albo jeżeli uczyni to miasto albo okręg należący do kraju Ramzesa syna Ammona, wielkiego króla Egiptu - wielki władca Hatti nie przyjmie ich. Wielki władca Hatti odeśle ich z tego powodu do Usima-re-setpenre, wielkiego króla Egiptu, ich pana”.

W dalszej części traktatu znajdujemy klauzulę wzajemności: § 13. „Otóż jeżeli możny człowiek ucieknie z kraju Hatti i przybędzie do kraju Usima-re-setpenre, wielkiego króla Egiptu, albo jeżeli uczyni to miasto albo okręg należący do kraju Hatti i przybędzie do Ramzesa syna Ammona, wielkiego króla Egiptu -Usima-re-setpenre, wielki król Egiptu nie przyjmie ich. Ramzes syn Ammona, wielki król Egiptu odeśle ich do ich władcy... nie powinni być pozostawieni”.

Niezwykłość tej części traktatu polega na tym, iż cechuje go klauzula wzajemności, co jest rzadko spotykane w hetyckich traktatach ekstradycyjnych. Wynika to z faktu, iż porozumienie zostało podpisane pomiędzy dwoma państwami na zasadach partnerstwa, nie zaś pomiędzy państwami między którymi występuje zależność o charakterze wasalczym. Z treści układu wynika, że w owym okresie istniała możliwość emigracji całych miast pod panowanie obcego władcy, przed czym ustrzec pragnął się zarówno władca egipski, jak i hetycki.

Przepisy dotyczące innych zbiegów, nie będącycli ludźmi możnymi, posiadają następujące    brzmienie:

§ 12. „Jeżeli jeden człowiek albo dwóch, którzy są nieznani, uciekną... i przybędą do kraju Hatti, by służyć innemu, nie powinni oni być pozostawieni w kraju Hatti, powinni być odesłani do Ramzesa syna Ammona, wielkiego króla Egiptu”.

§ 14. „Podobnie jeżeli jeden człowiek albo dwóch, którzy są nieznani, uciekną do