28397

do żywności, która stanowiła zapłatę za wykonywaną prace. Następnie ograniczone zostały prawa kapłanów i zniesiono obowiązek składania chlebów ofiarnych przez rzemieślników. Nowe prawa zyskała najniższa i niezamożna warstwa ludzi, których nie było stać na spłatę długów. Dzięki tym prawom ich ostatnie własności nie mogły zostać zajęte. Tak więc władca Urukagina w nowych prawach ustanowił wolność dla najniższej warstwy ludzi, zarówno sierot i wdów, gdzie zniósł podatki, ograniczył wymuszanie, głód, kradzież czy morderstwa oraz uniemożliwił okradanie i wymuszanie na najbiedniejszych.

Owalna tabliczka, która jest ważnym uzupełnieniem inskrypcji zawartej na stożkach B i C została podzielona na V kolumn. Analizując cały tekst dowiadujemy się o tym, że najlepszego barana otrzymywał obywatel, natomiast gdy darowany baran był biały, jego wełnę zabierano do pałacu, a właścicielowi płacono za nią należytą sumę. Gdy podwładny króla nie dopełnił swego obowiązku -jakim było uzupełnienie stągwi wodą, był pozbawiany możliwości użycia wody do rytualnych oblewań. Poruszone zostały dodatkowo sprawy kradzieży oraz uregulowano opłaty za rozwód. Król reformator wprowadził kary dla kobiet w przypadku zdrad ( „Dawniej kobiety mogły mieć dwóch mężów, lecz ówcześnie nie"). Z kolei kolumna IV jest skrótem historycznej inskrypcji władcy Lagasza -Entemeny, który dbał o rolnictwo i rozwijał budownictwo. Natomiast V i ostatnia kolumna zawiera informacje o budowlach powstających dzięki Urukaginie.

Precyzując po obaleniu władcy Lagasza - Lugalandy, Urukagina przystąpił do reformowania obowiązującego ówcześnie prawa. Ziemię uprawną oraz zwierzęta, które należały do świątyń uznał za własność boga Ningirsu, który był patronem miasta-państwa Lagasz oraz jego rodziny. Urukagina wraz z ze swoja rodziną objąwszy funkcje arcykapłańskie przejęli władzę nad dobrami należącymi poprzednio do świątyń. Natomiast kapłani nie musieli już składać darów dla władcy, a on sam przestał kontrolować gospodarkę świątyń.

Urukagina swoimi reformami objął również prawo dotyczące ludzi. Niższe duchowieństwo zwolnione zostało z opłacania swoich działek, które znajdowały się na terenach bagnistych. Rybacy, żeglarze oraz pasterze hodowcy nie podlegali już żadnej kontroli. Nie obowiązywały również opłaty pobierane w srebrze za białego barana i jagnię oraz opłaty sądowe. Zaprzestano korzystania z zasobów wodnych działek kolonistów wojskowych. Świątynie nie mogły także czerpać korzyści z ogrodów pospólstwa, gdzie zbierano dla nich owoce i wycinano drzewa. Urukagina przydzielił racje żywnościowe dla niższego kleru i rzemieślników, którzy dotychczasowo brali nieodpłatny udział w pogrzebach, jednocześnie obniżył opłaty pobierane za pogrzeb. Pospólstwie, w tym wdowom i sierotom nadał prawa chroniące ich przed gniewem zamożniejszych. Nowy władca Lagasza zreformował dodatkowo prawo rodzinne. Zniósł opłaty rozwodowe i ślubne, wprowadził kary dla kobiet występujących z inicjatywą rozwodu (zachwianie patriarchatu w rodzinie) oraz zdradzających swych mężów.

Urukagina w największym stopniu pragnął poprawy sytuacji pospólstwa. I to właśnie ta warstwa społeczna w skutek przeprowadzonych reform uzyskała najwięcej korzyści. Bezsprzecznie Urukaginę możemy nazwać reformatorem społecznym. Przeprowadzone reformy nie były jednak dobre dla wszystkich. Skutkowały one tym, że wyższe duchowieństwo i zamożni zyskali dużo mniej niż oczekiwali, a wręcz stracili.