30562

charakteryzują się skały wylewne.

W zależności od sposobu powstawania wśród skał osadowych wyróżniamy:

1.    skały osadowe pochodzenia mechanicznego,

a.    Okruchowce,

b.    Zlepieńce,

c.    Piaski,

d.    Żwiry,

e.    Piaskowce,

2.    skały osadowe pochodzenia organicznego,

3.    skały osadowe pochodzenia chemicznego.

Skały metamorficzne (przeobrażone) powstały wskutek przeobrażenia starszych skał pod wpływem dużego ciśnienia i wysokiej temperatury lub przez działanie chemiczne. Do skał metamorficznych należą m.in. marmury, które powstały z wapieni, gnejsy powstałe z granitów, sjenitów lub diorytów, kwarcyty powstałe z piasków lub piaskowców, serpentynity zbudowane głównie z serpentynu z domieszką tlenków żelaza, magnezytu i in.

Cechy mineralogiczno-petrograficzne skał

Skały tego samego rodzaju mogą mieć różny skład chemiczny, a przy jednakowym składzie chemicznym różny wygląd i właściwości techniczne (np. wapień, kreda i marmur). Dla określenia skał należy więc badać: skład mineralogiczny i chemiczny, budowę skały (strukturę i teksturę), barwę, połysk, twardość i pochodzenie geologiczne. Badania te przeprowadza się gdym okiem na odłamkach skał (badania makroskopowe) lub w razie potrzeby metodami laboratoryjnymi (analiza chemiczna, badania mikroskopowe). Wyniki tych badań pozwalają ustalić gatunek kamienia i jego przydatność do celów technicznych.

Cechy zależne od wielkości, stopnia wykształcenia i formy składników określają strukturę skały, a sposób ułożenia tych składników nazywamy teksturą. W technice obie te cechy nazywa się budową skały. Struktury skał. Rozróżniamy następujące rodzaje struktur:

a.    Krystaliczną - w której są wyraźnie widoczne wszystkie składniki skały w postaci kryształów. Dalszy podział obejmuje strukturę grubo-, średnio-, drobno- i mikrokrystaliczną.

b.    Porfirową - gdy większe kiyształy są zatopione w szklistej lub mikrokrystalicznej masie ciała skalnego.

c.    Szklistą - gdy raptowne zastyganie magmy uniemożliwiło wykształcenie się kryształów.

d.    Klastyczną, czyli ziarnistą, występującą w skałach osadowych, przy czym rozróżniamy strukturę gruboziarnistą (psefitową) przy średnicy ziaren ponad 5 mm, średnioziamistą albo piaskową (psamitową) przy średnicy ziaren w granicach 0,5- 2 mm i drobnoziarnistą (pelitową), charakterystyczną dla iłów, mułków i lessów, o średnicy ziaren w granicach 0,05- 0,5 mm. Ponadto rozróżnia się strukturę zależnie od budowy ziaren tworzących skałę, a więc równo i różnoziamistą, prawidłowo i nieprawidłowo ziarnistą, zależnie od kształtu ziaren, oolitową 1), w której występują ziarna kuliste, blaszkowatą, włóknistą, brekcjową występującą w skałach zbudowanych z ostrokrawędziatych okruchów skalnych. Tekstury skał. Rozróżniamy następujące tekstury skał: bezładną, gdy skała jest zbudowana z ziaren różnej wielkości i kształtu; warstwową, gdy skała dzieli się na cienkie warstwy różniące się od siebie barwą i wielkością ziaren; łupkowatą, gdy skała daje się łatwo łupać wzdłuż występujących warstw; falowatą, gdy powierzchnie warstw są wygięte na kształt fal, oraz oczkową, pałeczkową i zbitą (zwartą), porowatą, gąbczastą, pęcherzykową, jamistą, komórkową i migdałowcową.

Cechy fizyczne i mechaniczne skał

Cechy fizyczne. Cechy te są następujące: gęstość, gęstość objętościowa, szczelność, porowatość, nasiąkliwość objętościowa i wagowa, stopień nasycenia, przewodność cieplna, pojemność cieplna, odporność na zamrażanie, ognioodporność.