30725

południowym Kiedy już znali przebyte odległości. za pomocą trygonometrii obliczyli obwód Ziemi i otrzymali 24 000 mil. wynik bardzo bliski naszym obecnym danym Gdyby Kolumb był Arabem i znał prawdziwy rozmiar Ziemi, nie popełniłby błędu, sądząc, że dotaił do Indii, podczas gdy faktycznie dopłynął do Ameryki

Wielki geograf al-Idrisi zapisał w roku 1152 takie sbwa: ..(Polska) jest krajem wiedzy I mędrców ar-Rnm (rzymskich, co znaczyło chrześcijańskich) (...) Cracovia to jedno z ich miast, które zażywają szacunku, ponieważ przebywają w nich uczeni w dziedzinach nauk i religh ar-Kumia Posiada liczne place targowe, ogrody i winnice."

Al -Idrisi nie tylko podróżował, sporządził on także srebrny globus, na którym zaznaczone były wszystkie znane wówczas kraje Dzieło to ważyło około 150 kilogramów i prócz wagi unikowej miało też wymiar matenakiy. było niezwykle cenne W 1154 reku al-Idrisi stworzył wielką mapę świata zwaną Tahula Rogeriana (Księga Rogera) o orientacji południowej Począwszy od IX wieku do powszeclmego użytku zaczynają wchodzie urządzenia nawigacyjne, w tym igła magnetyczna oraz mapy. które stanowić' będą fmdament odkryć' europejskich ponad 400 lat później

Wiek XV to okres dokonali naukowych Sahiba ibn Madzia, kióry w 22 dziełach opisał fazy księżyca oraz ich wpływ na nawigacje, działanie busoli, szlaki komtnukacyjne na obszarze Oceanu Indyjskiego i Atlantyku Był on też pilotem Casco da Gamy. wokół Afryki, w kienmkti Indii

Pod koniec XV wieku .. się postał PIRI REISA- muzułmanina na dworze tureckim, który stworzył Wielki Atlas Geograficzny-wystawiony w muzeum w Stambule, zawierał dokładne mapy wybrzeża Ameryki

4    PODRÓŻNICY

Mówiąc o pierwszych odkrywcach, w zachodnim umyśle pojawiają się Kolumb. Casco da Gama czy Marco Polo Wiedza o osiągnięciach i wyprawach pockóżników muzułmańskich jest niewielka

Abu Abdullah Mihammad Ibn Bauma lo pochodzący z Maroka, żyjący w latach 1304-1377 podróżnik, uważany za jednego z wybitniejszych geografów polskiego średniowiecza

W 1325 rozpoczął pielgrzymkę do Mekki, w czasie której zwiedział Egipt. Syrię i .Arabię Po odwiedzenti Mekki udał się do Zanzfcaru i innych miejsc we wschodniej Afryce.

Następnie drogą morską dotarł do Persji.

Stąd przez Arabię, Syrie i Azję Mniejszą dotarł nad Morze .

Stąd udał się przez stepy południowej Rosji do doimy Woj., dzisiejszej Bułgarii Dałsza trasa jego podróży wiodła prze Birharę. Samarkan do DeDu Następny rok przebywał na Maledywach. skąd udał się przez Sumatrę Wietnam do Chin Jego droga powrotna wiodła przez Cejlon. Persję. F.gipt

Kolejny etap podróży Ibn Banuta prowadził do Andaluzji, na Sardynię i poprzez Saharę w głąb Afryki, aż do Timbuktu skąd powrócił do .. . Jego wędrówki trwały ponad ćwierć wieku a według współczesnych obliczeń przemierzył blisko 117 kilometrów jadąc i idąc Owocem jego licznych podróży była obszerna praca pt. .. al-amsar wa .nl/aib al asfar (Podarunek dla patrzących na osobliwości miast i dziwy podróży) Jest to odpowiednik współczesnych przewodników turystycznych.

Przemierzenie świata jest wpisane w kulturę arabsko-muzułmańską Jeckiym z podstawowych obowiązków muzułmanina jest odbycie (przynajmniej raz w życiu pielgrzymki do najświętszego miejsca Islamu- Mekki Pielgrzymi chcący dotrzeć do Mekki i Medyny musieli zaopatrywać się w mapy i przewodniki Były one potrzebne także kipcom. którzy w poszukiwaniu towarów oddalali się morzem i lądem w odległe wyprawy

5    URBANISTYKA

Dzięki doświadczeniu i nowym rozwiązaniom konstrukcyjnym, budowniczowie imperium muzułmańskiego byli w stanie wznosić wspaniałe miasta Jedne budowano od podstaw, inne zaś wokół dawnych osad lub z obozów wojskowych. Tak powstały Basia i Kida w Iraku. Fustat w F.gipcie, Kauiian w Tunezji.

W X w. Kordoba. stolica Hiszpanii Umajjadów była jednym z najwspanialszych miast ówczesnego świata W 756 roku Ad) ar-Rahman Ibn Muawija. książę umajjadzki uczynił Kordobę swoją stolicą

W 785 roku rozpoczął budowę Wielkiego Meczetu Meczet len nazywany był Al.-Kabą Zachodu i pozostaje do dziś przykładem najbardziej imponującej arabskiej budowli na kontynencie europejskim. W XIII wieku za panowania Ferdynanda II Świętego, wielki meczet Kordoby został zmieniony w katedrę

Okres świetności Kordoby przypadł na rządy Adb ar-Rahmara III (912-%1 r.). zbudowano wówczas około '300 meczetów, a także pałace i budynki pubbr/ne. rywalizujące ze świetnością Konstantynopola Damaszku i Bagdadu Według historyków arabskich było to miasto czyste, dobrze oświetlone, z brukowanymi ulicami.

W XII wieku Kordoba miała brukowane ulice (w Paryżu dopiero kilkaset lal później można było spacerować bez obaw. ze obuwie zostanie zabłocone) oraz latarnie uliczne (Londyn stał się oświetlony nocą w począkach XIX wieku).

Typowe dla islamu budowle to: meczet, mackasa (szkoła religijna), mauzolea (często w formie więzy- gumbad lub w fotnne zwieńczonego kopułą pawilonu- kubba). hamman (łaźnie), karawanseraje (zajazdy), szpitale. baz«y oraz wszelkiego rodzaju zespoły pałacowe, budynki mieszkalne, konstnikcje obronne i obiekty inżynierii wodnej.

W czasach, gdy stolica Karola Wielkiego (Akwizgran) liczyła zaledwie trzy tysiące mieszkańców. Kairuan. Damaszek. Samarkanda i wiele innych, były miastami kilkuseltysięcznymi! KORDOBA ZAMIESZKANA BYŁA PRZF.7. PÓL MILIONA MIESZKAŃCÓW. A BAGDAD PRZEZ PRAWIE MILION OSÓB

PRZY BUDOWIE BAGDADU- miasta zaprojektowanego na planie koło- PARCOWALY PRZEZ CZTERY LATA DZIESIĄTKI TYSIĘCY LUDZI. Murarze używali cegieł wypalanych lub suszonych na słońcu, obrabianych kamieni. Do budowy ważniejszych obiektów, takich jak meczet czy pałace sprowadzano z odległych zakątków marmur, grani, onyks i szlachetne gatunki drzewa.

Każde miasto musiało posiadać zaopatrzenie w wodę Doprowadzana była kanałami hfc akweduktami a potem rurociągami z terakoty lub ołowiu. Gromadzono ja w wieżach ciśnień lub ogromnych zbiornikach. Powszechnie stosowano również pochodzącą z Persji metodę budowy kanałów- ujęć wody głębinowej.

6    MEDYCYNA I FARMACJA

W czasach, gdy w Europie nadal wierzono, że chcroba oznacza opanowanie duszy przez diabła, uzdrawianie stało się w Arabii prawdziwą sztuka Muzułmańscy medycy korzystając z osiągnięć starożytnych Greków i Rzymian, tradycji perskich i hinduskich w XI wieku stworzyli podstawy nowoczesnej wiedzy medycznej. Z dzieł medyczny di Arabowie średniowieczni znali Ihpokraiesa. Galena. Dioskuridesa Pawła z Eginy i wieki innydi Rozprzestrzenianiu idei zwartych w dziełach tydi uczcnych sprzyjał język

2