31365

Obszary te są jednocześnie łącznikami pomiędzy parkami narodowymi i krajobrazowymi - to tak zwane korytarze ekologiczne umożliwiające migrację zwierząt. Zajmują ok. 18% powierzchni Polski.

Rezerwaty przyrody - to odrębna forma ochrony obszarowej, utworzona dla celowej ochrony jakiegoś konkretnego elementu środowiska. Wyróżnia się rezerwaty leśne (ochronie podlegają naturalne formy lasu), florystyczne i faunistyczne (ochrona stanowisk rzadkich gatunków roślin i zwierząt), torfowiskowe, stepowe, wodne, geologiczne itd. Ochrona w rezerwacie może być ścisła, polegająca na zaniechaniu jakiejkolwiek ingerencji w procesy biologiczne, oraz częściowa -pozwalająca na taką ingerencję, aby zachodzące procesy zmierzały w kierunku jak najlepszego zachowania chronionego obiektu. Większość rezerwatów jest udostępniona dla ruchu turystycznego, ale wyłącznie po wyznaczonych trasach. W Polsce istnieje ponad 1300 rezerwatów o różnej powierzchni, łącznie zajmują ponad 147 tys. ha.

Obiektowe formy ochrony konserwatorskiej

W wypadku gatunków rzadkich, ginących, a niekiedy też pożytecznych dla człowieka, ochroną objęte są wszystkie osobniki na obszarze całego państwa - jest to tak zwana ochrona gatunkowa.

Jeśli chodzi o organizmy należące do gatunków chronionych, to zabrania się zabijania, zrywania, przetrzymywania, niszczenia siedlisk, handlowania itp., a w wypadku zwierząt także płoszenia i niepokojenia, na przykład przez filmowanie i fotografowanie. Wobec roślin i grzybów stosuje się dwie formy ochrony gatunkowej - ścisłą i częściową. Rośliny objęte ochroną częściową mogą być pozyskiwane w ściśle określonych ilościach i w wyznaczonych terminach. W Polsce pod ochroną gatunkową znajduje się ok. 400 gatunków roślin oraz 265 gatunków grzybów i porostów (dane z 2002 rok u).

Ochrona indywidualna polega na uznaniu danego obiektu za pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny bądź zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Pomnikiem przyrody jest pojedynczy obiekt cenny pod względem naukowym, kulturowym lub historycznym. Może to być okazałe drzewo, głaz, jaskinia, źródło, niekiedy cała aleja drzew czy grupa skałek. W Polsce wyznaczono już ponad 30 tys. pomników przyrody. Stanowiska dokumentacyjne to elementy przyrody nieożywionej, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, jak formacje geologiczne lub nagromadzenia skamieniałości i minerałów. Użytkami ekologicznymi są ważne stanowiska przyrody ożywionej (starorzecza, oczka wodne, bagna, miejsca sezonowego przebywania gatunków chronionych itp.). Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe wyznacza się dla zachowania walorów estetycznych wyjątkowo cennych i ciekawych fragmentu krajobrazu.

Ochrona bierna i czynna

Ochrona bierna polega na zaniechaniu ingerencji w naturalne procesy przyrodnicze na określonym obszarze, na przykład w rezerwatach ścisłych. Niestety, w wielu przypadkach zmiany w środowisku zaszły tak daleko, że aby utrzymać chroniony obiekt w formie zbliżonej do naturalnej, konieczna jest odpowiednia ingerencja, czyli ochrona czynna. W lasach polega ona na przykład na przebudowie drzewostanu w taki sposób, aby doprowadzić go do w miarę naturalnej postaci. Stosuje się też reintrodukcję.