31604

się (autoreplikacja).a ich liczba w komórce.kształt i organizacja są charakterystycznymi cechami gatunkowymi. Chromosomy homologiczne - pary chromosomów w zespole diploidalnym mają ten sam kształt i wielkość.Jeden cliromosom w parze pochodzi od ojca drugi od matki.

Chromosomy politeniczne - /chromosomy olbrzymie/ - powstają w wyniku kilkakrotnej replikacji chromosomowego DNA bez rozchodzenia się powstałych chromatyd. /np.chromosomy występujące w śliniankach owadów./

Cliromosomy potomne - powstają z chromatydy z połową centromeru.

Cliromosomy płciowe (allosomy) - cliromosomy warunkujące płec.Najczęściej odmiennie wykształcone u osobników żeńskich i męskich.

Ciałko Barra - patrz chromatyna płciowa

Cistron - genetyczna jednostka spełniająca funkcje biochemiczne.której funkcjonowanie jest możliwe.gdy nie jest uszkodzona.Cistron jest jednostką rzędu kilku tysięcy par nukleotydów.można go podzielić na mniejsze jednostki będące najmniejszymi jednostkami rekombinacji.

Crossing over • zjawisko zachodzące podczas i podziału mejotycznego polegające na wymianie chromatyd cliromosomów homologicznych.Stwarza możliwość rekombinacji cech.

Cytokineza • podział cytoplazmy.

Cytogenetyka - dział genetyki badający chromosomy metodami cytomorfologicznymi Zajmuje się zarówno liczbą i kształtem cliromosomów,w których zawarty jest materiał genetyczny,jak i jego przekazywaniem w procesie mitozy i mejozy oraz określaniem nieprawidłowości chromosomalnych u osobników.

Daltonizm - cecha sprzężona z płcią,brak zdolności odróżniania barw.

Defekt wrodzony - anomalia obecna w chwili urodzenia,która najczęściej spowodowana jest czynnikami genetycznymi.

Delecja • wypadnięcie jednej lub kilku par nukleotydów z łańcucha DNA.

Diploid - komórka lub organizm zawierający dwa zespoły homologicznych cliromosomów (jeden od ojca,a drugi od matki).

Dominacja - uwidacznianie się cechy w stanie heterozygotycznym.tzn. gdy allele są odmienne,wówczas uwidacznia się cecha określana przez allel dominujący.

Duplikacja - podwojenie fragmentu diromosomu.

Dziedziczenie cytoplazmatyczne (pozajądrowe) - dotyczy cech. których geny zlokalizowane są w mitochondriach i chloroplastach.

Dziedziczność - przekazywanie informacji genetycznej przez rodziców potomstwu.

Ekson • odcinek genu podzielonego, zawierający informacje, która znajdzie się w dojrzałej cząsteczce RNA. Ekspresja genu -jest to droga od DNA na białko.czyli stan aktywności genu.który najprościej można wyrazić DNA- transkrypcja mRNA- translacja- białko hib droga między genotypem a fenotypem czyli od DNA do białka.

Epistaza - forma współdziałania genów, polegająca na oddziaływaniu genu na fenotypową ekspresję innego genu hib genów nieallelicznych w taki sposób, że fenotyp jest uwarunkowany tylko przez pierwszy gen.Geny, których działanie zostaje zniesione pod wpływem innych genów nieallelicznych. określa się jako liipostatyczne lub wykazujące hipostazę.

Euchromatyna - struktura luźna chromatyny.

Eufemika - nauka zajmująca się naprawianiem następstw chorób genetycznych (operacje wad wrodzonych, stosowanie leków, profilaktyka, rehabilitacja).

Eugenika • nauka o"poprawianiu rasy ludzkiej" (Gabon 1883)

Eukarionty - organizmy zbudowane z komórek zawierających jądro oddzielone błoną jądrową od cytoplazmy. Euploid -organizm poliploidalny.zawierający liczbę chromosomów dokładnie wielokrotną w stosunku do liczby haploidahiej,charaktery stycznej dla gatimku.od którego ten poliploid pochodzi.

F1F2 - kolejne pokolenia potomne.wywodzące się od określonej pary rodziców.

Fenokopia • wygląd zewnętrzny (fenotyp) jakiegoś genotypu zmieniony przez wariatki środowiska w ten sposób,że przypomina wygląd zewnętrzny innego genotypu (ten sam fenotyp - różny genotyp)

Fenotyp - wygląd osobnika,czli zespół jego dostrzegalnych właściwości.Różnice w wyglądzie są wynikiem współdziałania określonego genotypu z określonym środowiskiem.

Fenyloketonuria - choroba genetyczna, autosomabia uwarunkowana genem recesywnym. Brak aktywnego enzymu-hydroksylazy fenyloalaniny.biorącego udział w metabolizmie fenyloalaniny.

Galaktozemia - choroba genetyczna uwarunkowana genem recesywnym.Zakłócona przemiana galaktozy w wyniku niedobom enzymu-galaktozo-l-fosforanu.

Gameta - dojrzała komórka rozrodcza o haploidalnej liczbie chromosomów.

Gatunek - podstawowa jednostka w systematyce roślin i zwierząt.obejmująca organizmy mające wspólną pulę genów oraz mogące krzyżować się między sobą i posiadać płodne potomstwo.

Gen - odcinek DNA.kodujący jeden łańcuch polipeptydowy lub jeden rodzaj RNA.

Gen dominujący - gen dający efekt fenotypowy w pierwszym pokoleniu mieszańców FI.