page0179

165

wszystkich istot, jakie go otaczają, rośnie, staje się wielkim i kształci się według ich wzoru, a niebawem w wieku młodzieńczym przyswajają sobie dzieci obyczaje swoich nauczycieli*. Plato zauważa: »Ci, którzy wychowują młodzież, powinni jej ofiarować jako wzór swoją własną świątobliwość*.

Stary testament podaje nam mnóstwo bardzo pięknych przykładów w swoich patryarchach, prorokach i bohaterach cnoty i męstwa. W nowym testamencie sam Jezus Chrystus oddał się nam jako przykład: »Jeśli kto chce za mną iść, niech sam siebie zaprze i weźmie krzyż swój a naśladuje mię* (Mat. 16, 24). »Dałem wam przykład, abyście, jakom ja wam uczynił, tak i wy czynili« (Jan 13, 15). A Apostół narodów Paweł święty upomina nas: »Bądźcie naśladownikami moimi, jako też i ja Chrystusowym* (1. Kor. 11, 1). A jaką to mnogość przepięknych przykładów podaje nam Kościół do naśladowania!

2.    Siła przykładu polega na popędzie dziecka do naśladowania. Jest on oraz tern duchowem powietrzem, w jakiem dziecko wzrasta i jakie z dnia na dzień wciąga w życie duszy. Im to jest czystsze, tern zdrowiej i szlachetniej rozwija się owo życie. Go dziecko widzi i słyszy, to staje się dla niego wzorem i stara się to w sobie odtworzyć. A dotyczy to szczególniej tych, którzy są dla dziecka powagą, jak: rodziców, nauczycieli i t. p. W przykładzie posiada nauczyciel najważniejszy punkt łączny dla swojej czynności. Nadto naprowadza on dziecku to co jest dobre bezpośrednio pod zmysły, pokazuje mu nietylko możliwość onegoż, ale też jego rzeczywistość i usuwa w ten sposób większą część zarzutów, ja-kieby jeszcze mogła wymyśleć gnuśność i wygoda. Przykład w moralnem wychowaniu jest tern, czem nauka poglądowa w zakresie intellektualnyin — punktem wyjścia wszelkiej skutecznej działalności wychowawczej. „ Verba movent, exempla trahiint¹*, powiada już całkiem słusznie stare przysłowie.

3.    Dlatego cięży na tych wszystkich, którzy stykają się z młodzieżą, ścisły obowiązek, zawsze i wszędzie przyświecać jej dobrym przykładem. Szczególniej dotyczy ten obowiązek wychowawcy: niech uważa przeto na całe sw^Toje działanie i postępowanie: także zewnętrzne formy życia mają tu swoje znaczenie. Dalej niech unika wszystkiego, coby chociaż w* czemś

http://rcin.org.pl