28496

130.POSTĘPOWANE DORAŹNE W POLSCE LUDOWEJ 16.11.45- 31.12.69(?)

Trzeci dekret z 16.11.1945 wprowadzał postępowanie doraźne. Było to jednak inne postępowanie niż to z II RP. Do 1949 p.d. w procedurze powszechnej było regulowane 3 razy: dekretem z 16.11.1945 zmienionego w 1946 i 49.

W 1946 przystosowano przepisy o p.d. do procedury woskowej (dekret z 25.06.1945). przepisy o p.d. pozostały w mocy do 31.12.1969. Dekret z 1945 mówił, że p.d. odbywa się bez śledztwa- wyłączono sędziego śledczego. Dochodzenie prowadził prokurator lub organy bezp. publ w zależności od pierwszeństwa wszczęcia. Prokurator miał czuwać nad dochodzeniem prowadzonym przez MBP, ale nie mówił o tym jak to powinno być. Areszt w czasi przesłuchania był stosowany obligatoryjnie, zarządzał go prokurator. Miało ono być szybkie, ale od 1949 można było sądzić wq tym trybie sprawy gosp.- długie i żmudne. Prowadzone było przed sądem w składzie ławniczym. W sądach okręgowych tworzono specjalne wydziały do rozpoznawania spraw w postępowaniu doraźnym. Oskarżony musiał mieć obrońcę. W 1945 wprowadzono p.d. jako jednoinstancyjne, wyrok nie podlegał zaskarżeniu. Nowela z 1946 wprowadzał apelacje prokuratorską, którą prokurator mógł złożyć na korzyść lub niekorzyść oskarżonego. Pogorszenie sytuacji było oczywiste.

W 1949 przywrócono jednoinstancyjność co w 10.1956 zostało uznane za naruszające praworządność ale było kontynuowane po 1956. P.d. wykorzystywano w celach polit. Do sądów powszechnych delegowano z wojskowych 9 kompletów sądów doraźnych, które jeżdżąc po kraju wydawały ponad 50% wyroków z karą śmierci za przestępstwa przeciw ustrojowi.