1941125371

w kierunku pełnej akademizacji nauczycieli, która nastąpiła w Polsce Ludowej na początku lat siedemdziesiątych.

Nawiązując do doświadczeń przedwojennych, władze oświatowe i związkowe w Polsce Ludowej przystąpiły do organizowania wyższych kursów nauczycielskich oraz instytutów pedagogicznych. W roku szkolnym 1945/46 wyższe kursy nauczycielskie zostały uruchomione w następujących miastach: w Krakowie, Łodzi, Katowicach, Toruniu i Poznaniu, które dysponowały łącznie 300 miejscami¹. Podstawy organizacyjne i programowe jednorocznych wyższych kursów nauczycielskich uregulowane zostały w 1928 roku ². W celu dostosowania działalności wyższych kursów nauczycielskich do zmienionych warunków społeczno-politycznych i do przyszłego systemu kształcenia nauczycieli na poziomie wyższym minister oświaty rozporządzeniem z 28 sierpnia 1945 roku wprowadził konieczne zmiany w ich organizacji i programie. Zadaniem wyższych kursów nauczycielskich było przygotowanie nauczycieli szkół powszechnych z dodatkowymi kwalifikacjami, niezbędnymi do realizacji programów nauczania w klasach V—VII. Ukończenie wyższego kursu nauczycielskiego traktowane było jednocześnie jako pierwszy rok studiów w wyższej szkole pedagogicznej (instytucie pedagogicznym).

W miarę rozwoju wyższe kursy nauczycielskie przyjęły postać: stacjonarną dla nauczycieli urlopowanych, korespondencyjną oraz popołudniową, umożliwiającą zdobywanie wyższych kwalifikacji nauczycielom bez odrywania się od pracy zawodowej³. Pierwszą formę prowadziło Ministerstwo Oświaty a pozostałe Związek Nauczycielstwa Polskiego.

Na program wyższego kursu nauczycielskiego składały się dwa działy: Dział A obejmował następujące przedmioty pedagogiczne: psychologia dziecka, filozofia, socjologia, ekonomia, zagadnienia życia współczesnego, metodyka (po 1 godzinie tygodniowo) i pedagogika ogólna z dydaktyką (2 godziny tygodniowo), natomiast dział B obejmował dwa wybrane przez słuchacza przedmioty ogólnokształcące, w wymiarze po 14 godzin na każdy z nich. O przyjęcie na wyższy kurs nauczycielski mogli się ubiegać czynni nauczyciele, którzy posiadali pełne kwalifikacje do nauczania w szkołach

podstawowych i co najmniej trzyletnią praktykę nauczycielską.

/ •

W latach 1946—1947 zorganizowano 13 wyższych kursów nauczycielskich a w roku 1947/48 — 38. Stacjonarne wyższe kursy nauczycielskie obejmowały około 400 słuchaczy, korespondencyjne - około 1 850 ⁴.

70

1

   Por. Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 28 sierpnia 1948 r. w sprawie uruchomienia wyższych kursów nauczycielskich (I roku wyższej szkoły pedagogicznej) w roku szk 1945/46 (Dz. Ur^. Min. Ośw., 1945, nr 4, poz. 136).

2

   Zob. statut i regulamin państwowych kursów nauczycielskich (Dz. Urz. Min. WRiOP, 1928, nr 9, poz. 153 i 154).

3

   J. Hellwig, L. Kowalczyk, Wyższe Kursy Nauczycielskie jako forma podnoszenia kwalifikacji czynnych nauczycieli szkół powszechnych i podstawowych w Polsce (1918—1954) (w:) „Przegląd Historyczno-Oświatowy", 1957, nr 1, s. 77.

4

   R. Wroczyński, op. cit., s. 362.    ,