page0020

12

Sassanidzi — Satanów

SaSSanidzi dynastyja królów perskich, która nastąpiła po Arsacydach, czyli królach Partyjskich, a poprzedziła kalifów mahometańskich. Dynastyja Sassanidów trwała lat 425, od wstąpienia na tron Ardeszira czyli Artaxerxe-sa I aż do śmierci Jezdedżerda (od r. 226—652). Nazwisko swoje wzięła ta dynastyja od Sassana, ojca Ardeszira (ob. Persyja}.    F. H. L.

SaSS&ri, miasto w Sardynii, niedaleko starożytnego Turris Libissonis_r stolica intendencyi generalnej Sassari, od r. 1441 rezydencyja arcybiskpa, ma 21,000 mieszkańców, stary zamek warowny, znakomitej architektury katedrę pałac gubernijalny, uniwersytet, biblijotekę, kilka kollegijów i inne szkoły. W okolicy rośnie wyborne wino, handel prowadzi niewielki. Sassari założone zostało przez Rzymian; roku 1166 zburzyli je Gonueńczycs, a roku 1527 Francuzi. Wiceintendenctwo Sassari, zwane także Cap Sas-sari albo Logudoro, zajmuje północną część wyspy i liczy 170,000 mieszkańców.    f. H. L. '

SaSSÓW, miasteczko dawniej w województwie Ruskiem, ziemi Lwowskiej, obecnie w Galicyi, obwodzie Złoczowskim, nad Bugiem, roku 1615 przez Jana Daniłłowicza, wojewodę Ruskiego, za przywilejem Zygmunta III założone na gruncie jego dziedzicznej wsi Komarowa, miejscu bardzo dogodnem, między błotami Rakowicą zwanemi i obronne. Zygmunt praw^ro niemieckie mu nadał, wiele ulg mieszczanom przyczynił, ustanowił jarmarki i targi i nakazał, aby tędy przechodziła droga ze Lwowa, Kamieńca, Baru, Trembowli i Tarnopola do Krzemieńca, Łucka, Horodła i Sokala. Miasteczko to jest * w dziejach kraju pamiętne klęską Tatarów (r. 1649) i czcstem przemieszkiwaniem Jana [Sobieskiego. Jest tu piękny pałacyk z ogrodem spacerowym i fabryka naczynia fajansowego.

Sasy, wieś, niegdyś starostwo na Litwie, między Ilrakinowem a Surwilisz-kami, przy ujściu rzeki Laudy da Niewiaży, o półtory mili od Upity położona. Ma swoje nazwisko od tego, że jakoby Sasi z ludem miejscowym usypali okopy przy wsi znajdujące się przeciw Szwedom za Karola XII. Jestto raczej jeden szaniec dw^rie morgi powierzchni zajmujący, z warstw kamieni i ziemi usypany a w rogu osobną bateryją mający. Zdaje się, iż ta nazwa daleko jest dawniejszą od epoki nie tylko drugiej ale i pierwszej wojny szwedzkiej.

Satanów, miasto prywatne w gubernii Podolskiej nad Zbruczem, dziedziczne niegdyś rodziny Szafrańców, z których Piotr wojewoda sandomirski, odprzedał ziemię AIexandrovvi Witoldowi W. Ks. Lit. za 1000 kop groszy prag-skich, ten zaś darował Piotrowi Ostrowążowi, staroście Samborskiemu. Darowiznę tę potwierdził król Władysław Jagiełło w roku 1431. Władysław Warneńczyk nadał miastu prawo niemieckie 1444 roku. Prawie do końca XV wieku było własnością Odrowążów ze Sprowy.- Od nich po kądzieli przeszło w dom Tarnowskich. W roku 1530 zniszczone od Turków i Tatarów. Zygmunt I przywilejem w roku 1532 uwolnił je od wszelkich podatków publicznych na lat ośm. Ponawiali Tatarzy i w następnych czasach swe napady, zostawując po sobie gruzy krwią mieszkańców zbroczone. Następnymi właścicielami byli Kostkowie, z tych Katarzyna małżonka Sieniawskiego podczaszego Koronnego wprowadziła do miasta nowe urządzenia 1641 roku, wznowiła pra- • wo magdeburgskie, jarmarki i t. p. pod warunkiem opatrywania wałów l dawania straży do zamku. Hetman Adam Sieniawski miasto i zamek murami opasał, basztami wzmocnił w r. 1722, ażeby Turkom i Tatarom przeciąć drogę do Polski, jak to opowiada napis łaciński na jednej z bram dotąd znajdujący się. Jedyna córka Sieniawskiego wniosła w posagu Satanów w dom Czartoryskich,