46 —
czyciel jest tylko ślepym przewodnikiem. Sam kroczy po-ciemku i prowadzi dzieci miasto do światła w ciemność.
2. Ta silna wiara musi być żywą, to znaczy, nauczyciel musi posiadać obok religii bogobojność, on musi w swojem publicznem i prywatnem życiu postępować według zasad religii. Wszystkie jego słowa i czyny muszą odpowiadać jego religijnemu przeświadczeniu, a nawet jego myśli muszą być żywotnym owocem jego religijności. Zewnętrzne i wewnętrzne usposobienie muszą być ze sobą w najściślejszej harmonii. Oko duchowe dziecka jest bystre, gdyż jeszcze niczem nieze-psute, spostrzeżenie dyshannonii między przekonaniem a czynami nauczyciela w kierunku religijnym jest dla niego ostrym mrozem, który jego religijne życie osłabia i zabija. Nauczy-czyciel przeto z wewnętrznego przekonania winien prowadzić religijne życie wespół z Kościołem, śmiało i otwarcie w swojem postępowaniu zaznaczać wiarę, jako też we wszystkich swoich czynach i rozporządzeniach okazywać, że jest żywym członkiem kościoła i że ma ciepłe serce dla jego radości i boleści.
3. Zy wość wiary objawia się przedewszystkiem w usil-nem dążeniu do coraz większej doskonałości w indywidualnem i zawodowem życiu. Świat nie uznaje żadnego zawieszenia broni. Albo naprzód, albo w tył, pośredniego nic nie ma.
4. Od religii i bogobojności zawisła moc charakteru. Nauczyciel musi posiadać silny i szlachetny charakter; jakżeż bowiem inaczej mógłby się stać wspierającą i chroniącą podporą takiej młodej i wątłej roślinki jak dziecko? Jako osobliwsze przymioty charakteru nauczyciela u wrażamy: powagę i konsekwencyę ze względu na osiągnąć się mający cel; miłość, łagodność, cierpliwość, ludzkość ze względu na wychowujące się dzieci; nieugiętą moc przekonania, żywość, siłę i świeżość ducha ze wrzględu na siebie samego i środki, które dziecko do celu prowadzą.
5. We wszystkich kierunkach niech będzie nauczyciel przykładem i wrzorem dla swoich wychowanków; niech będzie tem, czem mają być kiedyś dzieci, niech robi to, co mają robić dzieci, niech unika tego, czego one unikać powinny.
»Przykład nauczyciela wywiera przedziwoy wpływ na ucznia... Jaki nauczyciel, taki uczeń; jakie źródło, taki stru-