SAM23

takt* poatfkM agantana w XXIXXI wtoku    GłOwnc kierunki, fakty, ludzie,

pochodzenia, która może ubiegać się o wyjazd na pobyt stały do Rpv w ramach „akcji łączenia rodzin”. Według strony polskiej miało tok kilkanaście tysięcy osób, według niemieckiej - kilkaset tysięcy. na temat wyjazdu tych osób trwał przez całe lata siedemdziesiąt I i osiemdziesiąte.

Podpisanie układu grudniowego uznano w PRL za sukces Go^rj, ki i polityki niemieckiej PZPR. Zostało to też bardzo pozytywnie ofc brane w Europie i przyczyniło się do przyznania Brandtowi pokcjt wej Nagrody Nobla. W sprzyjającej atmosferze międzynarodowej ora I państwa niemieckie przyjęte zostały do ONZ. Jednocześnie ukłą grudniowy z Polską i wcześniejszy z ZSRR wywołały olbrzymie niezadowolenie opozycji chadeckiej w RFN.

Koalicja rządząca SPD-FDP nie miała większości w parlamencie I i nie mogła od razu przeprowadzić procesu ratyfikacji. Debata ratyfikacyjna w Bundestagu rozpoczęła się dopiero 23 lutego 1972 r.

W swoich wystąpieniach zarówno Brandt, jak i minister spraw zagn-tucznych Scheel bronili osiągnięć polityki wschodniej, w przekąs-niu. że podpisane traktaty nie przekreślają nadziei na zjednoczeni Niemiec i nie przesądzają o kształcie ich przyszłych granic. Dosńo do tego, że 27 kwietnia 1972 opozycja parlamentarna CDU/CSUl (Christlich Dcmokratische Union Biitschlands/Christlich-Soziale 1 Union in Bayern, Unia Chrześdjańsko-Demokratyczna/Unia Chrze-ścijańsko-Spoleczna w Bawarii) przedstawiła wniosek o wotum nieufności wobec rządu Brandta, aby nie dopuścić do ratyfikacji układów wschodnich. Jednak pomimo dwumandatowej przewagi, na skutek | złamania dyscypliny klubowej, propozycja ta upadla.

Z uwagi na napiętą sytuację podjęto próbę wypracowania kompromisu. W efekcie 10 maja opracowano wspólną deklarację, w które między innymi uznano, że układy z ZSRR i Polską podpisane zostały nie w imieniu Niemiec, lecz tylko RFN. Tym samym otwarta pozostała kwestia istnienia Rzeszy Niemieckiej w granicach z 31 gnid* ma 1937 roku. Potwierdzono też, iż głównym celem wszystkich si

i 138

*

politycznych RFN jest dążenie do ponownego zjednoczenia Niemiec.

Po przyjęciu tej rezolucji. 17 maja 1972 r.. doszło do głosowania nad układami wschodnimi (za było 248 głosów, przeciwko - 17. wstrzymało się od głosu - 231). Później. 19 maja. druga izba parlamentu. Bundesrat. poparta ratyfikację. Strona polska traktowała ten dokument jako układ o podstawach normalizacji stosunków pomiędzy Polską i RFN. a niemiecka jako układ o wyrzeczeniu się przemocy w stosunkach międzypaństwowych.

Należy wspomnieć, że według orzeczenia niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 1973 r. obszary nazywane przez nas Ziemiami Odzyskanymi wciąż należały do Niemiec w granicach i 1937 r._f choć RFN nie mogła tam efektywnie wykonywać swych funkcji państwowych.

Wbrew pozorom, pomimo normalizacji stosunków z oboma państwami niemieckimi, to właśnie w stosunkach z NRD narastał konflikt graniczny.

Konflikt nasilił się w połowie lat osiemdziesiątych po jednostronnej decyzji rządu NRD z 20 grudnia 1984 roku, rozszerzającej obszar wschodtuoniemieckiego morza terytorialnego do 12 mil morskich.

W efekcie we władanie niemieckie weszły elementy infrastruktury zespołu portów Szczecin-Świnoujście - tor wodny, stanowiący podejście do tych portów, i kotwicowisko — które były niezbędne do funkcjonowania tych portów.

Władze wschodnioniemieckie zaczęły stopniowo wstrzymywać prace pogiębiarek, co groziło uniemożliwieniem podejścia do obu portów statków dalekomorskich o dużej wyporności. Kiedy marynarka wojenna NRD zablokowała tor wodny, władze PRL odpowiedziały zgromadzeniem floty wojennej w porcie świnoujskim i demonstracją siły polskiej marynarki w tym akwenie. Doszło do incydentów zbrojnych. które utrzymywano w ścisłej tajemnicy.

Do dziś nie ma jasności co do tego, w jakich okolicznościach doszło do przełomu w kontaktach polsko-enerdowskich w tej sprawie. Nastąpił on wiosną 1988 r., po spotkaniu Ericha Honeckera i Wojciecha Ja-

139 a