3167

Porównaj secesje z eklektyzmem.

Słowo eklektyzm pochodzi z greckiego „wybierający". W architekturze kierunek ten polegał na zestawieniu poszczególnych form przeniesionych z innych okresów, odrębnych od siebie w czasie i treści. W działalności architektonicznej wiązał się ze znaczeniem negatywnym. Określa on dzieła nietwórcze, niekonstruktywne, polegające na adaptacji i kompilacji niektórych preferowanych tematów i wzorów historycznych. Tendencje eklektyczne zjawiły się silnie w okresie poprzedzającym formowanie nowych idei i założeń. Cechuje je charakterystyczny prymitywizm wynikający z braku dostatecznie silnej idei, kształtującej własny wyraz współczesnej formy. Rozwijający się kierunek form polegający na kopiowaniu „modnych” wzorów historycznych tworzy budowle o charakterze odtwórczym. Powstają więc budowle „romańskie”, „gotyckie” czy „bizantyjskie”. Architektura monumentalna wprowadza do obiektów realizowanych w europejskich metropoliach wszystkie niemal style włącznie z barokiem. Budowle tworzone z najrozmaitszych form minionych epok, uzupełniane elementami rzeźbiarskimi, cechuje bogactwo form i plastyczność fasad. Takie rozwiązania są zaprzeczeniem idei postępu, rozwoju formy i treści w architekturze, nie wnoszą bowiem żadnych twórczych wartości, ograniczając się po prostu do mechanicznego kopiowania

Kierunkiem, dążącym do uzdrowienia sytuacji jest secesja. Tworzy ją O. Wagner w końcu 19-tego wieku, przedstawiciel szkoły zakładającej odrzucenie wszelkich form historycznych. Kierunek ten, operując stosunkowo prostymi bryłami, wprowadza zdobnictwo o jakby przypadkowych liniach geometrycznych. Podjęto próbę wyjścia z impasu, w którym się znalazła architektura. Jednak czysto formalnie traktowanie budowli i abstrakcyjna dekoracyjność w pogoni za interesującą formą doprowadziła do szybkiego upadku secesji. Słowo secesja pochodzi z łaciny „odłączenie".

Kierunek ten dąży do stworzenia nowych form stylowych, które przez swoją wartość i nowoczesność przeciwstawiają się jalowości twórczej eklektyzmu. Walorem tego kierunku jest przyjęta zasada swobodnej kompozycji. Projektujący w tym stylu operowali formą często akonstrukcyjną, jednak łączyli ją z podstawowymi czynnikami tworzącymi dzieła architektoniczne. Dobór i faktura materiałów, proporcja i kompozycja płaszczyzn, konsekwentne kształtowanie wnętrza oraz operowanie kolorem i świat(em-to świadome elementy ich działania. Kształtowanie form, ornamentacja i zdobnictwo tego kierunku polegają na tworzeniu wrażeń wizualnych, obliczonych na percepcje widza i wywołujących silną reakcję emocjonalną. Wszystko co niezwykłe, zaskakujące i nowe. miało wyrażać nową sztukę, wobec której odbiorca nie mógł pozostać obojętny. Wyrafinowane krzywizny lini i płaszczyzn, asymetria, graficzne opracowanie fragmentów, niezwykłe proporcje, niespokojny rytm. Ornamentyka stosowana w zdobnictwie jest niespokojna, dynamiczna i linearna. Obok ornamentów geometrycznych występuje szereg elementów stylizowanych zwierzęcych i roślinnych. Niewątpliwie jednak miękkość i płynność oraz fantazyjność formy to podstawowe elementy tego kierunku.