31791

na rzecz tei kompetencji -»proklamowana w Konstytucji, uchwała (7) SN z 10.1.1990 r.. stwierdził, Ze Konstytucja proklamuje zasadę wolności gospodarczej, a ograniczenia jej mogą wynikać jedynie z ustaw lub aktów wydanych na ich podstawie, natomiast wszelkie wątpliwości należy tłumaczyć in favorem liberatis. — art. 353¹.

Wzorzec kompetencji generalnej

wzorzec kompetencji generalnej - gdy podmioty mogą nie stosować się do ustalonych w prawie typów czynności prawnych;

wzorzec kompetencji szczególnej - gdy prawo uznaje za ważne tylko czynności prawne mieszczące się w ramach określonych w ustawie typów i tylko w tym zakresie zezwala na dowolne kształtowanie treści czynności prawnych;

•    z art. 353¹ kc wynika, źe w zakresie umów zobowiązujących obowiązuje wzorzec kompetencji generalnej, ale nie dot. czynności prawnych, które są skuteczne wobec osób nieuczestniczących w dokonywaniu tych czynności, dla zapewnienia ochrony tych osób i bezpieczeństwa obrotu prawnego (uchw. SN (7) z 7.4.1993 r.) -*■w tych przypadkach swoboda kształtowania treści umów ograniczona jest ustawą do określonych ich typów (tzw. numerus clausus), np :

•    gdy kreują prawa podmiotowe bezwzględne - w szczególności prawa rzeczowe;

•    gdy tworzą spółki;

•    gdy kreują prawa podmiotowe ucieleśnione w papierach wartościowych -niezależnie czy uzna się je za wytwór umowy, czy jednostronnej czynności prawnej (kwestia kontrowersyjna w doktrynie);

•    regulują stosunki majątkowo-małżeńskie (art. 47 i n. KRO);

•    dotyczą spadków (art. 1047 i n. kc).

•    jednostronne czynności prawne —► kwestia sporna:

•    S. Grzybowski - opierając się na argumentacji a contrario z art. 58 kc uważa, źe odnosi się on również do jednostronnych czynności prawnych, które jednak nie mogą skutecznie nakładać na inne podmioty żadnych obowiązków;

•    W. Czachórski; M. Safian; Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk. Radwański - to numerus clausus, gdyż:

•    zakaz obciążania kogokolwiek obowiązkami bez jego zgody;

•    nawet korzystne dla kogoś sytuacje prawne nie powinny być tworzone bez jego woli (dlatego darowizna ma postać umowy);

•    każda czynność prawna (też jednostronna) wywołuje skutki prawne (art. 56 kc). więc niedopuszczalna w świetle 2 w/w zasad byłaby swoboda podmiotów do kreowania jednostronnych czynności;

•    brak kontroli treści tych czynności ze strony innych osób, które może dotykać taka czynność.

II. Ograniczenia

•    zakres dopuszczalnej treści czynności prawnej jest zawsze ograniczony regułami typu ogólnego, tj. dot. wszystkich rodzajów czynności prawnych;

•    typologia, oparta na wskazaniach ustawy:

1    prawa przyrody;

2    normy bezwzględnie wiążące;

3    obejście ustawy;

4    zasady współżycia społecznego lub podobne klauzule generalne.

Prawa przyrody