31796

•    wg współczesnej semiotyki wykładania zawsze jest konieczna, aby można było przypisać jakikolwiek sens zespołowi kresek na papierze;

•    w/w pogląd niedopuszczalny ze względu na subiektywizację procesu wykładni, która jest niezgodna z zasadą praworządności -»od sędziego zależałoby czy treść przepisu budzi wątpliwości czy nie;

•    bezzasadne monopolizowanie werbalnej (językowej) dyrektywy wykładni;

• dlatego słuszniejszy jest pogląd interpretatio cessat in Claris -+ na tą paremię powołał się SN w 1998 r.;

•    dyrektywy wykładni powinny być jednolite i przestrzegane przez wszystkie organy powołane do interpretacji prawa, ale ich treść nie jest ustalana normatywnie, ale w doktrynie —► powszechnie akceptowany model wykładni zakłada występowanie dyrektyw wykładni: językowych, systemowych i funkcjonalnych;

Dyrektywy językowe (wykładnia językowa)

•    odwoływanie się do reguł znaczeniowych i składniowych powszechnego języka etnicznego (polskiego), przy uwzględnieniu swoistych reguł języka prawniczego oraz ustanowionych przepisami prawnymi (nadają specyficzne znaczenie, precyzują ich treść);

•    założenie, że prawodawca właściwie posługuje się językiem, w którym wysławia normy prawne -* założenie, że każde słowo użyte w tekście jest potrzebne i nie może być pominięte w toku wykładni -> założenie, że tym samym słowom należy przypisywać to samo znaczenie -* postulat uwzględniania nie tylko tzw. przepisu bazowego (zrębowego) ale i innych postanowień aktu prawnego (nakaz semiotyki rozpatrywanie przepisu na tle całego tekstu);

•    sędzia może opierać się nie tylko na własnej wiedzy, ale również korzystać z pomocy słowników i biegłych (tak orz. SN z 1998 r.);

•    wykładania ta wspierana przez paralingwistyczne środki wyrazu, min : organizacja przestrzenna tekstu (wyodrębnienie tytułów, nagłówków, podział na artykuły, paragrafy, punkty etc ), ale same napisy umieszczone jako tytuły pewnych części tekstu prawnego nie stanowią dostatecznej podstawy do konstruowania norm prawnych;

Dyrektywy systemowe

•    oparte na założeniu, że poszczególne normy stanowią składnik spójnego systemu prawnego, więc nie dopuszcza się istnienia norm wzajemnie sprzecznych -»w związku z tym min.;

•    lex superior derogat legi inferiori.

•    lex specialis derogat legi generał i

•    exceptiones non sunt extendendae,

•    lex posterior derogat legi anteriori, ale lex posterior generałis non derogat legi priori spec ia li

•    tradycyjny pogląd (tak też SN w 1995 r.), że gdy na podstawie wykładni językowej sens jest jednoznaczny to kończy się proces wykładni — ale wg Radwańskiego taki pogląd nie służy umacnianiu się praworządności, gdyZ większa jest waga werbalnego znaczenia tekstu niż spójności systemu prawnego, dlatego zawsze przepis powinien być poddany tez wykładni systemowej -► wg TK znaczenie przepisu jest wyznaczane przez jego brzmienie oraz treść innych przepisów prawnych mających wpływ na rozumienie interpretowanego przepisu w ramach wykładni systemowej (też Z. Ziembiński);

•    orz. SN z 1998 r. - wolno odstąpić od znaczenia literalnego danego przepisu, gdy znaczenie to pozostaje w oczywistym konflikcie lub sprzeczności ze znaczeniem innych norm systemu;

Dyrektywy funkcjonalne