31975

pojemność sformułowań konstytucji daje możliwość wzbogacania zawartości tych norm. Zjawisko to jest typowe dla obecnego rozwoju konstytucjonalizmu (np. interpretacja zasady demokratycznego państwa prawnego). Dlatego sądownictwo (zwłaszcza TK) jest bliskie źródłom prawa.

Doktryna - zespół naukowych poglądów i twierdzeń formułujących siatkę pojęć prawa konstytucyjnego i określających metody i zasady jego interpretacji. Ale poglądy doktryny pełnią ważna rolę w tworzeniu prawa i orzecznictwie.

Ustawa organiczna (semi-konstytucyjna) - ustawa mająca moc prawną pomiędzy konstytucją a ustawą, przeważnie dotyczy bardzo ważnych kwestii, jak ordynacja wyborcza, stany nadzwyczajne, ustawy podatkowe, kodeksy. Występuje min. we Francji.

Arenga - krótki wstęp, bez historycznego i aksjologicznego podłoża, np. przed małą konstytucją.

ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ POJECIE ZASAD USTROJU

•    Tożsamość konstytucyjna państwa to suma zasad podstawowych, które dotyczą ustroju w państwie i systemu władzy. Z reguły zasady te określają suwerena, ustanawiają podstawowe formy wykonywania i rodzaje organów państwowych powołanych do sprawowania tej władzy. Określają płaszczyznę formalną władzy (sposoby sprawowania władzy) jak i płaszczyznę materialną (treść wykonywania władzy);

•    we współczesnym konstytucjonalizmie - szereg zasad wspólnych, wyznaczających standard demokratycznego państwa, choć są one formułowane w różny sposób, często uzupełniane deklaracjami o bardziej szczegółowym charakterze. Często też nie są zdefiniowane, pozostawiając definicję pojęć dla judykatury i doktryny, z możliwością odwołania się do pozaprawnych pojęć, przez co nadaje się im elastyczności;

•    w Konstytucji z 1997 r. postanowienia dot zasad ustroju zostały umieszczone głównie w rozdziale I (Rzeczypospolita), ale można je również wyinterpretować z innych rozdziałów (głównie z rozdziału II) i preambuły. Postanowienia z rozdz. I mają różny stopień abstrakcyjności od ogólnych o szczególnej doniosłości (art. 1, 2, 4, 8, 10) poprzez szczegółowe unormowania (art. 13, 17, 26) aż po przepisy mające postać raczej norm, niż zasad (art. 11 ust. 2, 21 ust. 2, 27, 28, 29);

•    konstytucja krytykowana jest, gdyż wg niektórych jest w wielu miejscach „przegadana i mało jurydyczna", ale takie ujęcie zasad pozostawia doktrynie swobodę w ustalania katalogu zasad ustroju.

•    7 podstawowych zasad o ustabilizowanej treści omówione poniżej: