31987

•    w znaczeniu formalnym - Jeden człowiek, jeden głos', zasada ta ma charakter oczywisty i powszechnie przyjęty; w tym rozumieniu zasada ta odnosi się do wszystkich procedur wyborczych, włącznie z referendum.

•    w znaczeniu materialnym - głos każdego wyborcy ma tą samą siłę -» w okręgach jednomandatowych liczba mieszkańców powinna być podobna, a w wielomandatowych powinna być przydzielona odpowiednio do liczby mieszkańców.

•    2 metody zapewnienia materialnej równości:

•    tzw. stała norma przedstawicielstwa - ustalenie liczby mieszkańców na 1 mandat (np. w Polsce w latach 1952-60);

•    tzw. jednolita norma przedstawicielstwa - ustalenie stałej liczby posłów i dopasowywanie tej liczby mandatów do aktualnej struktury ludności (a nie wyborców), wg. art. 137 ust. 1 ows dzieli się liczbę mieszkańców przez liczbę posłów w danym okręgu.

•    Sejm - wybory równe, Senat - nie (początkowo koncepcja związana z taką samą reprezentacją województw, ale w nowej ordynacji rozdział mandatów pokierowany liczbą ludności, z zastrzeżeniem, że województwo może zostać podzielone na mniejsze okręgi wyborcze, ale musi zostać zachowana w ramach województwa jednolita norma przedstawicielstwa)

•    w wyborach do Parlamentu Europejskiego - pominięto tą kwestię.

•    stosunek zasady równości do biernego prawa wyborczego

•    każdy kto ma bierne prawo wyborcze, ma równe prawo zostania kandydatem;

•    granice dopuszczalnego zróżnicowania sytuacji prawnej partii możliwe jest z uwzględnieniem zasady proporcjonalnej równości szans; w sferze prawnej żadne uprzywilejowanie kandydatów nie może mieć miejsca (wyrok TK z 1994 r.), natomiast w sferze działań niepaństwowych (np. wewnątrz partyjnych) jest do pewnego stopnia dopuszczalne.

ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI - oznacza. Ze wyborca oddaje swój głos na osobę/y. które mają być wybrane, tzn. decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego; zakaz organizowania wyborów na zasadzie wielostopniowości. Zasada ta dotyczy w Polsce wszystkich procedur wyborczych, natomiast system pośredni jest typowy dla organizacji społecznych, stowarzyszeń, partii politycznych, itp.

•    w latach 1993-1997 - lista ogólnopolska - pewna modyfikacja zasady pośredniości; zniesiona w 2001 r.

•    głosować można tylko osobiście, a nie przez e-mail, czy pocztę kwestia sporna czy jest to element zasady bezpośredniości, czy odrębny problem techniki głosowania?

ZASADA TAJNOŚCI GLOSOWANIA - oznacza zagwarantowanie każdemu obywatelowi, że treść jego decyzji nie będzie mogła być ustalona i ujawniona i pełni istotną rolę gwarancyjną, będąc jednocześnie powiązana z zasadą wolności wyborów.

•    ma charakter bezwzględny - tzn. stanowi obowiązek, a nie uprawnienie wyborcy —* doświadczenia PRL, kiedy to listami bez skreśleń i różnymi naciskami, spowodowano powstanie obawy przed korzystaniem z kabin. Od 1989 r. istnieje obowiązek tajnego głosowania i jest on jednolity dla wszystkich procedur (patrz art. 68 ust. 4 i 5. art. 61 ust. 1, art. 66 ust. 1 ows).

•    gwarancje zasady tajności:

•    karty do głosowania muszą być jednakowe;

•    nakaz urządzenia odpowiedniej ilości kabin;

•    przygotowania odpowiedniej ilości przyborów do pisania;

•    wejście do kabiny tylko samemu;