31981

formułuje art. 31 ust. 3. Zasada ta ma także konsekwencje dla zasady godności, dla której pozostawienie jednostce swobody jest istotne, to zbytnie ograniczenie wolności może stanąć w kolizji także z zasada godności.

•    zasadę wolności należy rozpatrywać w dwóch aspektach:

•    w znaczeniu pozytywnym - to swoboda czynienia wszystkiego, czego prawo nie zakazuje;

•    w znaczeniu negatywnym - nałożenie nakazu może nastąpić jedynie wtedy, gdy prawo to przewiduje;

•    te 2 aspekty to formalne pojmowanie zasady wolności (wolność jako zakres swobody wyznaczonej prawem), a materialna treść zasady wyznaczana jest w każdym konkretnym przypadku;

•    zasada ta nigdy w polskich konstytucjach nie była w tak ogólny sposób formułowana, dlatego jest klauzulą generalną (metanormą) określająca sposób i kierunek interpretacji całego systemu norm konstytucyjnych;

• zasada równości (art. 32):

•    3 podstawowe wymiary równości:

•    wymiar prawny;

•    wymiar polityczno-społeczny;

•    wymiar ekonomiczny;

•    w Konstytucji zasada ta została skonkretyzowana jako:

•    zasada równości wobec prawa;

•    zasada równego traktowania wszystkich przez władze publiczne;

• zakaz dyskryminacji z jakichkolwiek przyczyny w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym;

•    zasada ta nie jest nowa w polskim konstytucjonalizmie i ma bogatą treść orzeczniczą:

•    zasada równości to równość wobec prawa (tzn. nakaz równego traktowania przez organy władzy publicznej) jak i równość w prawie (tzn. nakaz uwzględniania zasady równości w procesie stanowienia prawa);

•    nakaz jednakowego traktowania podmiotów i sytuacji podobnych, a podobieństwo wyznaczane przez kryterium cechy relewantnej (TKz 1988 r.);

•    dot. sytuacji prawnej, a nie faktycznej, ale nie jest zakazane stanowienie prawa stwarzającego np. przywileje słabszej grupie (np. dla kobiet - według TK -dyskryminacja pozytywna/uprzywilejowanie wyrównujące);

•    nie ma charakteru bezwzględnego, tj. dozwolone jest usprawiedliwione zróżnicowanie podmiotów podobnych, a wg TK argumenty usprawiedliwiające muszą mieć:

•    charakter rełewantny, tzn. pozostający w bezpośrednim związku z celem i treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma oraz służyć realizacji tego celu i treści (= muszą być racjonalnie uzasadnione);

•    charakter proporcjonalny w stosunku do interesu któremu mają służyć;

•    związek z innymi wartościami uznanymi przez konstytucję za usprawiedliwiające uprzywilejowanie podmiotów (np. zasada sprawiedliwości społecznej);

•    zasada równości musi być rozpatrywana w ścisłym związku z zasadą sprawiedliwości społecznej;