> zakaz zamykania drogi sądowej (art. 77 ust. 2 K)
> zasada dwuinstancyjnego postępowania (art. 78 K)
S służy do ochrony wszystkich praw człowieka
S Elementy (treść tego prawa):
1. dostęp do sądu - (art. 77 ust. 2 K)
2. odpowiednio ukształtowana procedura sądowa, pozwalająca na rzeczywiste dochodzenie praw
• niezawisłość sędziego
• zasada domniemania niewinności (art. 42 K)
• zakaz karania bez podstawy prawnej (nullum crimen sine lege - nie ma przestępstwa bez przepisu prawa, nulla poena sine lege - nie ma kary bez przepisu prawa)
• prawo do obrony - zn. formalne - posiadanie obrońcy; zn. materialne-ukształtowanie procedury karnej, tak aby udział w procesie miał charakter kontradyktoryjny; prawo do wysłuchania, do przedstawiania swoich racji przed sądem
• równość uczestników postępowania
• jawność postępowania
• prawo do skutecznego środka odwoławczego
• weryfikacja rozstrzygnięcia (art. 78 K)
• wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości
3. uzyskanie sprawiedliwego wyroku sądowego
S wyrok wydany formalnie, możliwość skutecznej egzekucji wykonania tego wyroku
4. właściwe ukształtowanie ustroju sądów (od 2007 r.)
3.Organizacja, kompetencje i zasady funkcjonowania sądów powszechnych.
Sądy powszechne są organami wymiaru sprawiedliwości, które wydają wyroki w imieniu RP. Możemy wyróżnić sądy apelacyjne, sądy okręgowe i sądy rejonowe. Rozstrzygają sprawy cywilne, rodzinne i nieletnich, z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, gospodarcze, upadłościowe, karne, penitencjarne oraz prowadzą księgi wieczyste i rejestry.
Dwie instancje
W Polsce sądownictwo powszechne jest dwuinstancyjne, oznacza to, że obywatel niezadowolony z rozstrzygnięcia (wyroku, postanowienia) może wystąpić do sądu „odwoławczego" o zmianę orzeczenia, z którym się nie zgadza. Sądami pierwszej instancji są sądy rejonowe (razem z wydziałami grodzkimi) oraz okręgowe. Sądami drugiej instancji są sądy okręgowe i apelacyjne. Sąd drugiej instancji po rozpoznaniu zaskarżonej sprawy może:
-wydać nowe orzeczenie w sprawie
- utrzymać w mocy zaskarżone orzeczenie
- uchylić zaskarżone orzeczenie i przekazać je do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji (co oznacza rozpoczęcie sprawy od początku).
Wszystkich sędziów sądów powszechnych mianuje Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Sądami kierują prezesi powoływani przez Ministra Sprawiedliwości oraz w zakresie