28553

5. o zmianie dekretu z 16.11.1945 o utworzeniu i zakresie działania Komisji

Skarbowej

Ustawa z 20.07 wchodziła życie 01.01.1951. za zadania sądów ustaw widziała: ochronę ustroju, mienia społecznego, zagwarantowanie praw obywateli, wychowanie obywateli w wierności PRL, przestrzeganie praworządności.

Zmiany struktury i hierarchii dostosowano do podziału adm. chodziło o ściślejszą kontrole władzy politycznej i państwowej nad sądami. Sądy miały składać sprawozdania ze swej pracy odpowiednim radom.

Struktura: Sąd Najwyższy> sąd wojewódzki (1975), sąd powiatowy

Sądy powiatowe- prawo cywilne i karne w I instancji, udzielanie pomocy innym sądom i quasi- sądom, nadzór nad sądami społecznymi, prowadzenie ksiąg wieczystych, postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych przez sąd lub komornika. Na czele sądu stał prezes. W większych sądach były wydziały cywilne i karne. Minister Sprawiedliwości tworzył w większości sądów powiatowych wydziały (sądy) dla nieletnich, mógł tworzyć wydziały zamiejscowe a także stałych raków sądowych w określonych miejscowościach. Później powołano wydziały rodzinne i nieletnich czyli tzw. sądów rodzinnych.

Sądy wojewódzkie- miały taką sama strukturę jak sądy powiatowe, zawsze dzieliły sie na wydziały. Były to wydziały cywilne dla spraw l instancji i dla II instancji oraz wydziały karne I instancji i II instancji, ale także wydziały prezydialne penitencjarne. Minister Sprawiedliwości mógł tworzyć ośrodki zamiejscowe i ustalać roki w innej miejscowości. Były organem II instancji od wyroków sądów powiatowych, rozpatrywały rewizje i zażalenia od wyroków sądów powiatowych, W sprawach trudnych wyliczanych przez k.p.k. i k.p.c. były sądami I instancji.

Sąd Najwyższy- li instancja od orzeczeń sądów wojewódzkich, czyli sprawował nadzór judykacyjny środkami zwykłymi dla sądu najwyższej instancji. Przysługiwały mu środki specjalne m. in.: rozpatrywanie rewizji nadzwyczajnej, uchwalanie wytycznych wymiaru sprawiedliwości, udzielanie odpowiedzi na pytania prawne niższych sądów.

Od 01.01.1951 (dekret 26.10.1950) likwidacja sądów pracy i przekazanie ich spraw sądom powszechnym i uzasadniono w 1950 rozszerzeniem udziału ławników także na postępowania cywilne. Od 1954 dla spraw z sądów pracy powołano zakładowe komisje rozjemcze.

Rewizja nadzwyczajna- radykalne zmiany wprowadzono w systemie środków odwoławczych procedury karnej. W1949 przyjęto w procedurze powszechnej karnej system dwuinstancyjny i jedyny środek odwoławczy od wyroków sądów l instancji-rewizję. Zniesiono trójinstancyjność, apelacje i kasację. Zakres kontroli rewizyjnej był szeroki, obejmował uchylenia prawne i faktyczne. Całkowitą nowością w procedurze powszechnej był rewizja nadzwyczajna- wprowadzona ustawą z 27.04.1949. przejętą była z radzieckiej instytucji uchylenia wyroku w trybie nadzoru, najpierw dla prawa wojskowego (już w 1943 w rozwiniętej formie w wojskowym k.p.k. z 1945). Mogła być wniesiona do SN tylko przez Najwyższego Prokuratora SN.