32201

Stosunkowo późno dołączano do wyborów tekstów dydaktycznych bajki fantastyczne: pierwszy raz bajka o królewnie Śnieżce znalazła się w zbiorze Komedii i tragedii Urszuli Radziwiłłowej opublikowanym w 1754. Bajka Piękna i bestia (wyd. 1757), która zyskała międzynarodowe uznanie.

Dwaj angielscy pisarze zyskali rozgłos wśród młodzieży dzięki powieściom przygodowym. Daniel Defoe powieścią Przypadki Robinsona Cruzoe (wyd. 1719), i Jonathan Swift powieścią Podróże Guliwera (wyd. 1726), pierwsza z nich została na polski przetłumaczona w 1769, druga w 1784.

Z początkiem XIX w.

Romantyczna filozofia - wyidealizowanie dziecka 0 dziecko stało się symbolem odnowy. Praktyka wychowawcza nadal była przepojona dyscypliną i dydaktyzmem; w utworach dla młodych czytelników zalecano im pracowitość, oszczędność i filantropię.

Przez długi czas zatrudniano dzieci od 4. roku życia w wymiarze 16 godz. na dobę; dopiero później sprawę tę uregulowały odpowiednie ustawy, które dopuszczały do pracy dzieci mające co najmniej 14 lat (nie dłużej niż 6 godz. Dziennie).

1827 r., Francja - powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Dziecięcego Wieku 1880 r., Warszawa - powstało Towarzystwo Przyjaciół Dzieci

Pojawili się pisarze, którzy zaczęli kierować swe utwory do młodych czytelników. W końcu zaczęła powstawać literatura dziecięca jako alternatywa estetyczna i pedagogiczna wobec całej literatury. LiteraUira ta była używana jako narzędzie umoralnienia.

Niektóre utwory przeznaczone dla dorosłych stały się częścią kanonu literatury dla dzieci. Czasem dzieje się też odwrotnie. Przykład:

Powrót taty Adama Mickiewicza - utwór przeznaczony dla dorosłych, czytany przez dzieci.

Niemcy, bracia Jakob i Wilhelm Grimm opublikowali w latach 1812-1815 Bajki dla dzieci, zbiór około 200 bajek, wśród których były: Jaś i Małgosia, Królewna Śnieżka i siedmiu kr asnoludków i Zaczarowana fasola. W 1819 angielski pisarz Walter Scott napisał historyczną powieść Ivanhoe.

Wielką sławą cieszyły się baśnie Duńczyka Hansa Christiana Andersena, powstające na przestrzeni lat 1835-1872. Wśród nich były: Brzydkie kaczątko, Królowa śniegu, Calineczka. Dziewczynka z zapałkami, Słowik, Nowe szaty cesarza, Mała Syrenka, Księżniczka na ziarnku grochu. Mimo iż obecnie należą do kanonu literatury dziecięcej na całym świecie, pisane były z myślą o dojrzałym czytelniku. W pierwszych polskich tłumaczeniach też początkowo były zamieszczane w czasopismach dla dorosłych. Bajki te, tkwiące korzeniami w opowieściach ludowych, są oryginalnym dziełem Andersena.

XIX w. - obowiązek czytelnictwa (w Polsce było to związane z zaborami) 0 coraz częstszymi odbiorcami literatury były dzieci, młodzież! (1)

Stanisław Jachowicz, pierwszy, który pisał dla dzieci, był o dwa lata starszy od Mickiewicza.

Swoje wierszowane utwory nazywał różnie: bajkami, bajeczkami, obrazkami, powiastkami, ale i również „zabawkami" oraz „żarcikami". Odróżniał jednak bajkę w stylu Ezopa, od „bajki dla dzieci", którą nazywa chętnie bajeczką. Pisze np. tak: