Przekazanie sygnału do aktywacji do wnętrza komórki
- TCR składa się z części więżącej i z części przekazującej sygnał do wnętrza komórki
- w swojej strukturę nie zawiera miejsc katalitycznych które mogłyby fosforylować białka komórkowe
- niezbędny w tym procesie jest udział mereceptorowych kinaz tyrozynowych:
kinazy Lek i Fyn z rodziny kinaz Src-podobnych kinazy ZAP-70 i Syk z rodziny kinaz Syk-podobnych kinaza Itk z rodziny kinaz Tec-podobnych kinaza z rodziny kinaz Csk-podobnych
- kinazy fosforyliąą reszty tyrozynowe sekwencji ITAM. sekwencje te znajdują się w obrębie cząsteczek CD3 kompleksu receptora TCR
- do ufosforylowanych tyrozyn sekwencji ITAM może się przyłączyć kinaza ZAP-70. jest ona niezbędna do prawidłowego dojrzewania tymocytów i aktywacji limfocytów na obwodzie
- rezultatem aktywacji kinaz tyrozynowych jest uruchomienie kaskady białek odpowiedzialnych za dalsze przekazywanie sygnału do komórki
- część z nich należy do tak zwanych białek adaptorowych
- cechą charakterystyczną tych białek jest obecność domen odpowiedzialnych za interakcje z innymi białkami, nie wykazują one aktywności enzymatycznej, ich funkcja jest regulowana przez fosfórylację. działają jako molekdamy łącznik między receptorami powierzchniowymi a cząsteczkami które uczestniczą w przekazywaniu sygnału do wnętrza komórki (np. kaskady kinaz serynowo-treoninowych)
- najlepiej poznanymi białkami adaptorowymi są cząsteczki LAT i SLP-76
- białka adapterowe mogą regulować nawzajem swoją aktywność
- w wewnątrzkomórkowym procesie przekazywania sygnału do aktywacji LimT główną rolę odgrywają dwa rodzaje szlaków:
pierwszy z nich zostaje zapoczątkowany przez metabolizm fosfatydyloinozytolu (PI) w błonie komórkowej (przekaźniki drugiego rzędu to trisfosfóran inozytolu IP3 i diacyloglicerol DAG) i wiąże się z aktywacją zależnych od wapnia kinaz i fosfataz
w drugim dochodzi do uaktywnienia białek o właściwościach GTPaz a następnie do przekazania sygnału za pośrednictwem tak zwanych kinaz białkowych aktywowanych przez mitogen (MAPK)
- szlaki kinaz MAP prowadzą do aktywacji czynników transkrypcyjnych. w aktywowanym limfocycie dochodzi do indukcji wielu genów
Cząsteczki powierzchniowe wpływające na proces aktywacji limfocytów T
- cząsteczka CD28 i ICOS oraz ich ligandy odpowiednio CD80/86 oraz ICOSL uczestniczą w najważniejszym szlaku aktywląącym w procesie kostymulacji
CD28 należy do nadrodziny białek Ig-podobnych. występuje konstytutywnie na 50% ludzkich LimT CD8+ i 95% LimT CD4+ sygnał kostymuliąący w znaczący sposób potęguje wydzielanie 11-2 i proliferację LimT
ponadto zwiększa się wydzielanie 11-4, 11-5. CXCL8. 11-13, INF-gamma. TNF i GM-CSF oraz ekspresja podjednostek a i P receptora dla 11-2 i lagandu dla CD40
wiązanie się z CD80 ma większe znaczenie przy wykształcaniu się odjx>wiedzi immunologicznej typu Thl wiązanie się z CD86 odgrywa większą rolę przy odpowiedzi typu Th2
cząsteczka ICOS wykazuje około 30% homologii z CD28 i CTLA-4 jej ligandem jest ICOSL obecna na APCs
w przeciwieństwie do CD28 ICOS nie występuje na powierzchni limfocytów dziewiczych ulega natomiast ekspresji na stymiiowanych LimT w ciągu 48h po aktywacji znajduje się również na powierzchni komórek pamięci modiiuje aktywność LimThl i Th2
zwiększa wydzielanie przez nie 11-4.11-5. IHO. IFN-gamma. TNF, ale nie 11-2! zwiększa również ekspresję CD154 (CD40L) na powierzchni limfocytów
- z kolei CTLA-4. choć wykazująca dużą homologię do CD28. dostarcza tak zwanej negatywnej kostymulacji, czyli hamt|e proces aktywacji
jest również cząsteczką Ig-podobną
występiąe w błonie komórkowej jako homodimer i wykazuje około 30% homologii do CD28 Ugandami dla niej są CD80 i CD86
wykazuje około 100-krotnie większe do nich powinowactwo niż CD28
w przeciwieństwie do CD28 jest indukowana na powierzchni aktywowanych LimT i przekazuje do wnętrza komórki sygnał hamiąący aktywację
Ryc. 14.19