32875

artykuł 19 ustawy zasadniczej z 1867 r.

•    wszystkie „szczepy ludowe” państwa są równouprawnione i każdy ma nienaruszalne prawa do strzeżenia i pielęgnowania swej narodowości i języka

•    prowadziło to do równouprawnienia wszystkich używanych w kraju koronnym języków w szkole , w urzędzie i w życiu publicznym

w każdym kraju koronnym istniała dwutorowość administracji: władza państwowa , reprezentowana przez namiestnictwo i jego organy, podlegające rządowi wiedeńskiemu i jego ministerstwom, oraz samorządowa podległa sejmowi krajowemu, z wydziałem krajowym na czele i jego niższymi organami

węgierska ustawa z 1868 r.

•    twórcy: Józef Eotvós i Ferenc Deak

•    „ Wszyscy obywatele Węgier tworzą wedle podstawowych zasad konstytucji pod względem politycznym niepodległy i jednolity naród węgierski, którego członkiem jest każdy obywatel ojczyzny bez względu na to do jakiej należy narodowości”

•    zapowiedź brutalnej madziaryzacji

•    na całym terenie Węgier językiem państwowym był język węgierski, inne języki były w pewnym stopniu dopuszczone w samorządzie

i sądownictwie

ugoda chorwacko-wegierska z 1868 r.

•    znaczna autonomia Chorwacji-Slawonii określana jako unia realna czy subdualizm, stanowiący rozwinięcie dualizmu austro-węgierskiego

•    kwestie nakładania podatków, cła, komunikacji, kolei, poczty

i telegra fu. Zatwierdzania umów handlowych i powoływania rekruta należeć miały do wspólnych kompetencji Węgier oraz Królestwa Dalmacji, Chorwacji i Sławonii i regulować je miał wspólny parlament w Budapeszcie

•    do wyłącznych kompetencji Chorwacji należeć miały: administracja, szkolnictwo, sprawy kultury i wymiar sprawiedliwości

•    na czele rządu krajowego miał stać ban, mianowany przez króla na wniosek premiera rządu węgierskiego

wobec Chorwacji i Chorwatów nie była prowadzona polityka madziaryzacji nadanie autonomii jednym krajom koronnym wzbudzało roszczenia w innych

1879    r. - obowiązek nauczania języka węgierskiego we wszystkich szkołach elementarnych

1880    r. - umożliwienie posługiwania się w sądownictwie i administracji językiem czeskim

1883 r. - ustawa nakazująca we wszystkich instytucjach wspólnych, nie podporządkowanym władzom chorwackim / kolej, poczta, urzędy skarbowe / wprowadzić język węgierski jako urzędowy i wywiesić herb węgierski 1897 r.- rozporządzenie Badeniego o języku urzędowym

•    na terenie Czech i Moraw język czeski był uznawany za równoprawny niemieckiemu, jako język wewnętrznego urzędowania

2