33263

Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939 pomiędzy republikańskim rządem (republikanie, socjaliści, komuniści), a zwolennikami generała F. Franco (m.in. konserwatyści i monarchiści). Republikanów poparł Związek Radziecki oraz przybywający ochotnicy (głównie komuniści), którzy utworzyli tzw. brygady międzynarodowe. Natomiast generał Franco został poparty przez Niemcy i Włochy.

•    Była ona zbrojnym powstaniem inspirowanym i popieranym przez siły konserwatywne przeciwko legalnemu rządowi II Republiki Hiszpańskiej.

Przyczyny

•    polaryzacja społeczeństwa hiszpańskiego. Różnice polityczne i socjoekonomiczne pomiędzy programami organizacji takich jak Falanga o orientacji faszystowskiej czy lewica anarchistyczna były nie do pogodzenia. Zaczęło dochodzić do zabójstw na tle politycznym .

Całe spektrum polityczne Hiszpanii czasów Drugiej Republiki stało się zdominowane przez ugrupowania skrajne. Najważniejszymi ruchami hiszpańskiej sceny politycznej były:

•    prawicowe grupy ekstremistyczne

•    Falanga

•    dwa odłamy monarchistów (karłiści i alfonsiści)

•    prawica republikańska

•    wśród nich najbardziej skrajna Partia Radykalna (Partido Radical, PR)

•    liberałowie

•    socjaliści

•    komuniści

•    ananchiŚŁi-

•    Osobną kwestią był antvklervkalizm rządów republikańskich oskarżających Kościół Katolicki o popieranie monarchii i zacofania. Anulowanie specjalnego statusu, jakim cieszyły się kościoły i klasztory doprowadziło wkrótce do zamieszek antyklerykalnych, w których palono kościoły i klasztory. Zamieszki te tylko częściowo spotkały się z przeciwdziałaniem władz, co doprowadziło do zwiększenia napięć wśród tradycjonalistów. Dodatkowym punktem zapalnym stały się artykuły nowej konstytucji, które znosiły edukację religijną w szkołach i rozwiązywały Zakon jezuitów.

•    Hiszpańską wojnę domową uważa się powszechnie za wstęp do II wojny światowej, głównie z powodu wykorzystania na polu walki nowych typów broni. Półwysep Iberyjski stał się poligonem doświadczalnym dla wojsk faszystowskich. Po raz pierwszy wojna oparła się na użyciu czołgów i lotnictwa, po raz pierwszy bombardowania były wymierzone w ludność cywilną. Brutalne wydarzenia dokonane przez nacjonalistów podczas tego konfliktu wywarły duży wpływ na opinię światową. Niektórych księży palono, innych grzebano żywcem, niektórym obcinano uszy. Zamordowanych zostało 11 biskupów, 12 proc. zakonników, 13 proc. księży, oraz 283 zakonnice.

•    Jeden z takich mordów opisał Ernest Hemingway w „Komu bije dzwon". Jest to opis okrutnej masakry w miejscowości Ronda, gdzie zakatowano kijami i cepami lub wrzucono do wąwozu, który przecinał miasto, 512 bezbronnych, niewinnych osób Wojna w Hiszpanii, praktycznie od razu podzieliła cały kontynent na wzajemnie zwalczające się fronty.

•    Dla mocarstw europejskich Hiszpania stała się miejscem, gdzie po raz pierwszy starły się ze sobą, jeszcze w sposób pośredni, frakcje, które będą potem występować przeciwko sobie w drugiej wojnie światowej.

2