28760

2.a

M. Bachtin: O metodologii literaturoznawstwa

-    autor - jest obecny tylko w całym utworze, nie ma go w poszczególnych elementach całości ani w treści oderwanej od całości. Można go wskazać tu, gdzie forma i treść się łączą;

s. 89 twórcę widać tylko w tym, co stworzył, nigdy poza tym;

idealny słuchacz jest odbiciem autora. Nie może wnieść niczego własnego do utworu

idealnego i zamysłu autora.

Pozuaiiie rzeczy a pozuaiiie jednostki;

rzecz - naga, martwa, posiada tylko zewnętrzność, istnieje dla innego - poznającego. Pozbawiona wnętrza. Może być tylko przedmiotem zainteresowania praktycznego; myślenie o jednostce - pytanie, dialog. Konieczne jest samoodkrywanie się osobowości. Pytanie zadaje pytający poznawanemu. Kryterium to nie ścisłość poznania a głębokość przenikania. Poznanie kieruje się ku temu, co indywidualne.

Ścisłość, jej znaczenie i granice;

zakłada zgodność rzeczy samej z sobą, potrzebna do opanowania praktyki; granicą ścisłości w naukach ścisłych jest identyczność. W badaniach literackich ścisłość -przezwyciężenie obcości obcego bez pizekształcania go w coś, co byłoby całkiem moje (podstawienia i unowocześnianie). Ważna głębia - konieczność dotarcia do twórczego jądra osobowości;

podmiot nie może być badany jak rzecz, bo poznać go można tylko dialogowo; poznanie dialogowe - to spotkanie;

dialog zakłada isUiienie odrębnych chronotopów pytającego i odpowiadającego. Jak z odpowiedzi nie rodzi się nowe pytanie, to wypada ona z dialogu i wchodzi w skład poznania systemowego, bezosobowego.

Granice tekstu i kontekstu;

rozumienie w literaturze i nauce o literaturze jest zawsze historyczne i upersonifikowane;

rzecz, by wpłynąć na osobowość, musi ujawnić swój potencjał sensu, stać się słowem;

rzecz i osobowość - to nie absolutne substancje a granice;

kontekst jest zawsze personalistyczny, to dialog bez końca;

myśl i praktyka - między 2 skrajnościami - ustosunkowaniem się do rzeczy i

ustosunkowaniem się do osobowości;

-    obrazy - symbole - wielka rola w literaturze. W odróżnieniu od mitu - tu jest świadomość niepokrywania się z własnym sensem;

interpretacja symbolu pozostaje symbolem. Określenie senu - przewidywanie rozrastania się kontekstu;

ujawnienie sensu - 1) względna racjonalizacja sensu (analiza naukowa), 2) pogłębianie go za pomocą innych sensów (interpretacja filozoficzno-artystyczna); forma - pomost ku nowej treści. Kiedyś była implicytną treśdą. Treść poprzedzała utwór; znaczenie elementów utworu - dostępne wszystkim. Ale już aspekt wartościująco-emocjonalny jest znaczący dla ludzi powiązanych warunkami życia na przykład. Wyrażanie stosunków emocjonalno-wartośdujących - może być w intonacji; „mały czas” - współczesność, bliska przeszłość i bliska przyszłość. Tu obowiązuje przeciwstawienie tego, co nowe i tego, co przestarzałe;

nie ma granic kontekstu dialogowego, nawet sensy przeszłe nie mogą być ustabilizowane.