28763

35.b

M. Rachtin: Twórczość F. Rabelais’go, s. 184- 198

u Rabelais'go - materialno-cielesny pierwiastek życia, Rabelais - poeta ciała i łona;

-    obrazy materialno-cielesne to dziedzictwo ludowej kultuiy śmiechu - typ obrazowości - realizm groteskowy;

-    w realizmie groteskowym żywioł materialno-cielesny jest pozytywny. Wszystkie przejawy życia materialno-cielesnego nie do jednostki;

pierwiastek materialno-cielesny w kulturze ludowej ma charakter świąteczny, biesiadny, triumfalny;

cechą realizmu groteskowego jest degradacja;

ludowy śmiech jest związany z dołem materialno-cielesnym. Śmiech degraduje i materia lizuje;

góra - niebo. Dół - ziemia, czyli pierwiastek pochłaniający (mogiła, brzuch) i pierwiastek rodzący - to w aspekcie kosmicznym. W aspekcie cielesnym - góra to twarz, dół - narządy płciowe;

degradacja - sprowadzenie na ziemię, włączenie w sferę życia dolnej części ciała, ma znaczenie niszczycielskie, negatywne, ale i pozytywne - odrodzicielskie; groteskowy karnawał przekształca bitwę w ucztę; podstawy literatury renesansu - karnawałowe odczucie świata;

-    obraz groteskowy przedstawia zjawisko w trakcie zmiany, związek z czasem, stawaniem się i zawarcie dwóch biegunów zmiany - stare i nowe, umierające i rodzące się;

-    archaik groteskowy (wczesne stopnie rozwoju obrazu groteskowego) - czas jako równoległość zimy i wiosny, śmierci i narodzin;

groteska - brzemienne staruchy (posążki w Ermitażu) - śmierć rodząca; groteskowe ciało - nie ukończone, niegotowe, przerasta się. Podkreślone są otwory i wypukłości ciała;

tendencja groteskowego obrazu ciała - ukazanie 2 ciał w 1 - 1) rodzi się i obumiera,

2) w chwili poczęcia;

na groteskowej koncepcji ciała zasadza się parodia średniowieczna; w kanonie antyku - ciało gotowe, uformowane. Usuwa się oznaki jego niegotowości, wzrostu, rozmnażania, nie przedstawia się brzemienności, poczęcia i agonii. Ciało groteskowe nie mieści się w ramach estetyki piękna; obraz groteskowy jest z natury niekanoniczny;

-    wiek XVIII - formy groteski - co w procesie rozpadu, to zostaje, znika ogniwo stawania się. Zostaje sama starość, śmierć - stąd bezpłodne obrazy adwokatów, kupców, starców;

w XVII wieku obok realizmu obyczajowego są obrazy z groteski zamarłej.