3466

Biografia Archimedesa

Archimedes

urodzony około 287 r. p. n. e., zmarł ok. 212 r. p. n. e., grecki fizyk, matemayk i wynalazca, jeden z najwybitniejszych uczonych starożytności. Zajmował się różnymi dziedzinami nauki, m. ia hydrostatyką, arytmetyką, geometrią, astronomią, mechaniką, optyką.

Jak głosi legenda, Hieron II, król Syrakuz zamówił dla siebie koronę z czystego złota. Władca nie dowierzał jednak złotnikowi. Posądzał go o to, że koronę wykonał ze srebra i z zewnątrz tyiko pozłocił. Zwrócił się wtedy do przebywającego na jego dworze Archimedesa, aby ten sprawdził jego przypuszczenie, nie niszcząc pięknej korony.

Archimedes długo myślał nad tym zadaniem, niestety bez skutku. Zastanawiał się nawet nad tum w kąpieli. Siedząc kiedyś w wannie zauważył, że ciała zanurzone w cieczy wydają się lżejsze. W tym momencie przyszło nań olśnienie. Z okrzykiem: heureka! (znalazłem!) Archimedes ponoć wyskoczył z wanny i w stroju mocno nie kompletnym pobiegł przez miasto do swego króla, aby mu zakomunikować o rozwiązaniu problemu. Jeśli więc wierzyć legendzie, to dzięki zadaniu króla Hierona Archimedes odkrył ważne prawo, zwane dziś prowem Archimedesa, które stanowi dziś podstawę teorii pływania ciał.

A brzmi ona następująco: każde ciało zanurzone w cieczy traci pozornie na ciężarze tyle, ile wynosi ciężar cieczy wypartej przez to ciało. Z czasem prawo to uogólniono na gazy (i ciała sypkie spełniające określone warunki).

Ciało będzie pływać, jeżeli jego ciężar jest zrównoważony przez siłę wyporu, a zatonie, jeśli ma ciężar większy od tej siły. To, czy dane ciało będzie pływać, zależy od jego gęstości, czyli miary upakowania materii. Świeczka woskowa będzie unosić się na powierzchni wody, ponieważ ma małą gęstość i wypierawystarczającą ilość wody, aby siła wyporu była odpowiednio duża. Kamień ma większą gęstość niż woda, dlatego tonie. Wyparta przezeń woda nie równoważy jego ciężaru.

Badania i spostrzeżenia Archimedesa dotyczące równowagi cieczy i warunków pływania ciał legły u postaw rozwoju tej dziedziny.

Prawo Archimedesa jest wykorzystywane przy budowiełodzi podwodnych, unoszeniu się balonów w powietrzu, w badaniu gęstości ciał ciekłych, stałych i gazowych.

Arcliimedes zyskał sławę dzięki wynalazkom. W czasie pobytu w Aleksandrii skonstruował urządzenie pod nazwą "Śruby Ąrclimedesa", które służyło do nawadniania pól, a które jeszcze dzisiaj można spotkać w Europie. Śkonstruował też organy wodne, przenośnik ślimakowy, zegar wodny, machiny obronne. Udoskonalił wielokrążek, który zastosował do wodowania statku Z tym faktem związane jest słynne powiedzenie uczonego: "Dajcie mi punkt podparcia, a sam poruszę z posad Ziemię".