Koiuvj nnhs w IV nędńr
CnriTMl^
• [kk zjirk 1.87 mki Ut
- od 1 870 -95 m U pcepiejstaen - okres przedglarjabiy (bi* zlodowacenia).
• od 95 - 10 250 (9000) tys - Plejstaen - okres glacjabiy 1 mtngLicj.ilny
-od 10250 rys Ui-Hoiocm?
Pod/iałlY -rzędu wg Kosmowska-SuKczyńska Dama 200.1
I. Zlotiowacriue Nawi (Gnu)
Z Inirtglacjał podlaski 3. /lodować rror pohukuowojiolskie (Krakowskie. Maidel)
• zlodoK.itnur Nidy
• ii*ergl*jał małopolski
• zlodowacenie Sani I
- łiteiglac jał ferdynandowskl
• zlodowacenie Sani II
4 Inteiglacjd Wielki (Mazowiecki)
• mrerglat jał mazowiecki
• 7lodować nur Liwca
• utctglacjał zbójnowski (Zbójna)
5 Zlodowacenie środków opolskie (Otky,
Rks)
• 7 lodować nur Otky
• iireiglat jai Uhawski (kibelskl)
- 7 lodować nur Warty
6. Inietglacjał eemski
7. Zlodowacenie półnanopalskie (Bałtyckie? Wisły, \ismlian. Wurm)
• faza leszczyńska
- faza poznańska
• faza pomaska
- faza gard Ziemka
8 łnlerglacjal liolocrmki
(kickaiia geologie 71*. petrograficzne, paleontologie nie. geoc lir etiologiczne, grodwmic zne - podstawowe metody badawcze
-procesy niszczuce 1 budujące
• famy drglacjac ji areału ej 1 frontalnej, poziomy glin zwałowych
1 870 - 95 tyi lal preplejskicen
- okres chłodu ale bez cfcresu zlodowacenia (góry możliwe początki zlodowacenia w larach7 Ruhle).
- lasy typu boreahego.
• setia Paairzycy 1 Otwocka (osady mulćowo-piaszczystr) - uiiergUtjał crlesiynowski potnazycy. zlodcrwarnur otwockir Zlodowacenie Naiwi
• czas trwanu • 50 000 lat
- zasięg - przedpole Wyżyny Lubehkle) -N-W część Wielkopolski
- obszary wyżyn 1 gflr pod wpły wem klimatu peryglatHlnrgo
- okzes tamowana się pradołui /lodować mir poludniow opolskie Zlodowacenie Nidy - zasięg - Wyżyna Lubelska -Wyży im Lódikafprzykrytir) - Góry Świętokrzyskie (peryglacjał) - Brama Morawska - Dohna Otky
• .kumulacja najsraszych lessów (Góry Świętakizyskłe- doimy iródgótskte)
/lodow.itmir Sanu I krawędź Sudrtów Brama Morawska - (Wyżyna śliska Krakowsko-Częslahowska. Góry Św^takzzyskie • klimat peiy glacjabiy) - Karlina Sandomierska i Wyży im l.ubrlska (przykryła)
- powstanie wód eksDaglatjłnyth w snefie Bramy Maawsktej (odpływ wód na S doderzreza Dunaju 1 na E do dorzecza Dniestru)
• istnienie 1* 11 ataków (Góry świętokrzyskie) -gruboSC Lędolocki około 300 OL
/lodowaćmir Sanu II
- największy zasięg hędolodu plejsloc niskiego na obszaze Polski
• zasięg - Siideiy (do 700 m 11 p m Góry Sowie. KoiIiim Kłodzka) - Kapoty (do wysokoSci 500 m.n p m - Pogórze K.*packie) - Mcrawy
- powstanie lodowców górskich Tan 1 Karkonoszy? IntcrjdiMpił Wielki
• czas trwanu 140 000 lal
- sikia dniudacja na obszarze górskimi wyżynnym
- istotny okres roocfocworczy w tworzeniu stę pra-Wdrty. pra - Noteci pra Odry (dorzecze Laby)
- .kumulacja lessów im Wyżynie Lubelskiej, miłków lessowydi im Wyżynie Małopolskiej
- las bcrralny - jodła, sosna, iwieik. cis gr.b brzoza (bez buka - mtnglacjla mazowiecki)
/lodowaćmie « odko*opolskie /lodowaćmir Odry
- zasięg - Podlasie - Niżna Mazowiecka - oparcie się o pas wyżyn małopolski (wyjątek Wyryiu
śŁęska)- próg sudecki (kotliny 1 doliny) - ślęza (nunarak) - Brama Morawska
- twtrznue się ferm glacjalnych w górach
- stadia! Rodanki /.lodowaćmie Warty
• stadia! Pihcy - zasięg lędolodu do Wału TtzebiiMkjrga WyZyny Łódzkiej famy glac u ekranie zne • mamy).
- stadia) Winy
• stadu! Mławy
• iwcrznue stę rzeźby wysoczyznowej Wysoczyzna Płońska. Ciechanowska. Białostocka ud.
- (ważenie się iu obszarze Sudetów. Karpat pokryw lessowych,
• powstanie pradotiny Wrocławsko-Magdę buskiej Interjd.icj.il eemski
- czas trwania 15 000 lat
- powstanie oaza emskiego (ckoticr Kwidzyna)
• znaczna sedymnitacja osadami agaiucznymi zagłębień bezafc>lyi*>owycli
• pojawienie się lasów baralnych
/.lodowaćmir północnopolskie
- czas trwanu 100 000 lar
• twazmie stę rzeźby glacjalnrj iu obszarze półiocnej polski oraz Tar 1 Kaikcnoszy - tworzenie się fam glacjakiych (akumulacyjnych 1 erozyjnych)l gołobazy
• rozwój pradoim środkowej i N Polski - zastotska gdańskie, szczecińskie
- im pozostałym obszarze khmai pety glaijabiy
- stadułbabycki - krótki ckres
• faza leszczyiiska - faza poznańska
• faza poenaska
• faza gard zienska
- Yistilian (późny)
- czas tr w .nią 4000 Ul
- istany ckzes w kształtowani! rzrźby poitglacjakiej
- zanik wiecznej z ma z liny
- wegetacja roślin
- zanik lodowców górskich w linach
• okres powitania wydm
• okres famowanu się dolin (systemów masowych) W Vistuhante późnym wyióźtua się
- okres najstarszy drs as (14000 - 13000) - suchy, zimy khmai (śr hpca nie przrkac zała I2°C). jaocesy eoltczne
- okres bóling(13000 12000) - ocieplenie 1 zwiększone klimatu, zatrzymanie procesów robcznych. rozwój nndry pakowej, w tarach zauk lodowy ow?.
- okres słaszy dry.ts (1200 - 11 800) - atiłodreiue klituau ckzes famowama się wydm w rym parAobrznych powróć wietrznej zmazluiy iu N i W Polski (ot mac je linek owe
• okres uli et Od (11 800 - 10 700) - iMjcirplrjsry okres Visnihaiu (śr kpea 16'C), formacje nndrowe, lasy mmzaie iu S Pohki. ckres wy t.piana lotki posystawanie jezia.
• okres młodszego cky.HU (10 700- 10 250) -
oc Idodzeme klimaii pojawienie się tuncky parkowej, ustal4 procesy perygUcjałne. okres focmowaiu s»ę Bałtyku
Rozw ój rzeźny w hołot mir
- okres prebaealiy (10250-9300) - ocieplenie kltmau wzrost opadów-, Usy miesza*
- okres barabiy (9300-8400) - dalsze ocieplanie klim.ru, zanik lodowcówlanzaiskKh
- okres alanrrcki (8400-5000) - optimum klimaycnir.
• okres subbarakiy (500-2800) - ckzes a Wodzenia khmau
- okres subaiairycki (2800- obecnie)
Wspók/esur procesy luDrlogmelyczne
Procesy mafogenetyczne
- ptaesy fkiwiab*
- spłukiwane
- drflacja
- procesy grawitacyjne
• ptaesy sufozyjne
Czynniki moifogenmcme
- nachylenie steków -opady
- zróżnicowane gleb -khmai
• człowiek
Podział procesów iiiorfogmetyc myth zewiględii na istotę działania
I. System denudacji chemicznej
- ptaesy ługowania 1 zakwaszania gleb
- zjawiska krasowe
- wysrępowaue Wyżyny Polski Sudety. lany
2 System denudacji fizyczne)
- ptaesy spkkiwana
- erozja wywozowa
• praesy eobczne -mchy masowe
• praesy fluwulne
• pra esy ailrcpogeiuc nie
- om owić wysrępowaue
Ronmj nnby w Irin ioe zytiz/e
Trzeciorzęd
Paleogrn (palram rot en. oligaen) 65- 24 mki Ul Pdleocen- neogen
-KsrtahowaHr się rzeźby Gór świętokrzyskich
Suderów, wału środiowopolsklrgo
•Sudety-powstanę palrogriiskiej powierzchni
zrównania wierzchów ulowego
-Dominacja piaesów denudacyjnych erozyjnych
akumulacyjnych 1 krasowych
Lot en- uli gam
-Wkrążenie maza im obszar Polski środkowe) 1 pókianej
-Na wale meta kapackim zachodziły praesy intensywne denudacji
-śtodiowy oligaen- ruchy górotwórcze-Sudety zasiały podiursiair wzdhtz mkeków (sudecki inkek bczezny) 1 praesy widkaiuczne (Góry 1 Pogaze Kaczawskie)
Mi wen
-Wypiętrzenie się Kaipa im przełomie oligoceim miurnu -Znaczne wypiętrzenie Tai
-Powstanie z<ą>adhska przetlkapakiego- transgresja Maza Paatetydy . powstały pokłady soli- Wieliczka Bochni*
-Praesy denudacyjne zachodzące na nowo iksztahowaiych rzeźbah górskich- powstanie pokryw zwietrzelinowydi •Powslante w Kapaali fliszowych 1 w Tatrah powrerzchil zrównali (4-6) wg Siaka Klimaszewskiego 1 Gilewskiej -Obsza Polski środkowej 1 pokiocnej- krajobcaz bagienno- rzeczny, system rzeczny dostana osad ilasty do niecki wiek opolskiej i mazowieckiej jKiwstaję j>aklady w ęgla bniMtnrgo •W stokowym 1 późnym phoceme zazna żyły s»ę ruchy górawórcze- wydźwignięne Tar do pand 2500 m np m . Beskidów do ponad 1000 m np m . Podhale. Doły Jasielsko- Sanakie. jiodniesiair zasiały również Sudety 1 wyżyny śrotkowopolskie •W Sudetach powstawały jirzebmy antecedcntne 1 tpigetmyczne
•Powstaiue głębokich dolin karpackKh (erozja do
300 m)
•W' wynikli podniesienia obsrani depresji centralnej rzeki kierowały swój bieg do Maza Połnanego I Czarnego
•Pod kaiiec phaenu miało miejsce ochłodzenie