związków zawodowych. Osoby te podejmują uchwałę o założeniu związku, uchwalają jego status i wybieraj komitet założycielski (3-7 osób). Nie ma limitu w tworzeniu związków zawodowych. Instytucja bardzo mocna.
Związki zawodowe mają kompetencje tworzenia prawa, związek albo jest stroną porozumienia albo uzgadnia treść. Związki zawodowe kontrolują pracodawcę, gdy chodzi przez niego o przestrzeganie prawa pracy.
W sprawach zasadniczych dla pracowników tych decyzji o warunkach wynagrodzenia związki zawodowe reprezentuje wszystkich pracowników.
Tworzenie związków zawodowych:
- powstają dwutorowo i każdy tor jest właściwy:
a. ścieżka ustawowa - jest odniesiona do tworzenia związku, który powstaje. Związek powstał i istnieje od momentu podjęcia uchwały. Uchwała o utworzeniu traci ważność, gdy związek nie przekaże ścieżki do rejestracji.
b. ścieżka wewnętrzna - chodzi o powstanie struktury zakładowej związku już istniejącego. To ogniwo idzie do zarządu regionu.
Zw. zawodowe - kompetencje 1. zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym przepisami pracy. 2. zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy, organów samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i w sprawach pracowniczych. 3) sprawować kontrolę nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (płaszczyzna kontrolna). 4) kierowanie działalnością społeczną inspekcji pracy i współdziałanie z PIP- głównie w takich przypadkach rażących, jeżeli pracodawca nie reaguje na wnioski organizacji związkowych, to zawiadamia ona inspekcję pracy. 5) Związkom zawodowym przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot funduszowych środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na fundusz. Płaszczyzna procesowa -związki zawodowe mają uprawnienia procesowe: przedstawiciel związku może być reprezentantem pracowników, związki mogą zgłaszać opinie, wszczynanie na rzecz pracownika powództwa. 6) Związkom zawodowym przysługuje prawo prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy. 7) Druga grupa uprawnień o charakterze zbiorowym - to problematyka sporów zbiorowych na szczeblu zakładu pracy.
8) obszar tworzenia prawa - tworzenie układów, porozumienia, regulaminy i statuty
9) obszar współtworzenia z pracodawcą w podejmowaniu decyzji przez pracodawcę 21