35687

3. POJĘCIA KLASYFIKACYJNE I TYPOLOGICZNE

° Pojęcie klasyfikacyjne - zbudowane tak, że każdy obiekt posiadający określoną cechę podpada pod dane pojęcie, a każdy, który nie posiada tej cechy nie podpada pod to pojęcie; np. pełnoletni; funkcjonują wg schematu albo. . . albo; (zwykle pojęcia zamknięte i ostre)

° Pojęcie typologiczne - zbudowane tak, że każdy obiekt czy stan rzeczy, który jest w dostatecznym stopniu podobny do wyróżnionego zespołu cech, składających się na typ określonego zjawiska typu podpada pod to pojęcie typologiczne; opierają się na formule mniej lub bardziej: (zwykle pojęcia otwarte i nieostre)

-    systemy prawa zamknięte - prawo kamę, podatkowe (przewaga pojęć ostrych, zamkniętych i klasyfikujących), nakaz wykładni literalnej, zakaz wykładni rozszerzającej i analogii

-    systemy prawa otwarte - prawo cywilne (przewaga pojęć nieostrych, otwartych i typologicznych); dopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca i analogia

REGUŁY DEFINIOWANIA WYRAŻEŃ JĘZYKA PRAWNEGO

■    Elementy każdej definicji:

1.    defmiendum - zwrot definiowany („dom”)

2.    funktor/lącznik definicyjny - zwrot, łączący defmiendum z definiensem (Jest to”)

3.    definiens - wyrażenie definiujące („budynek mieszkalny”)

„Dom jest to budynek mieszkalny” - tzw. definicja klasyczna = najbliższy rodzaj („budynek” + różnica gatunkowa „mieszkalny”)

■    Forma definicji:

—» definicja powinna być tak sformułowana, aby wskazywała wyraźnie, że odnosi się do znaczenia wyrażeń, w szczególności powinna mieć postać „ określenie <a> oznacza przedmioty/ <b> ” lub „ określenie <a> znaczy> ty le co wyrażenie

<b>"

-> jeżeli względy stylistyczne przemawiają za inną formą definicji, konieczne jest użycie zwrotu łączącego „jest to” (zamiast zwrotu „jest”)

—> zwrotów charakterystycznych dla definicji, w szczególności zwrotu „jest równoznaczne z..,", nie wolno używać w znaczeniu nie definicyjnym (np. „ odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem tonowy o pracę ")

■    Okoliczności formułowania definicji:

—> W akcie normatywnym należy sformułować definicję danego określenia, jeżeli:

1)    Dane określenie jest wieloznaczne

2)    Dane określenie jest nieostre, a pożądane jest ograniczenie jego nieostrości