36139

-    Od roku 1873 poświęca się wyłącznie pracy literackiej. Parokrotnie w okresie drezdeńskim odwiedzał Galicję i Poznańskie, w r. 1879 podczas jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy literackiej entuzjastycznie przyjmowany w Krakowie, w r. 1882 we Lwowie założył "Macierz Polską".

-    W r. 1883 aresztowany w Berlinie pod zarzutem działalności wywiadowczej na rzecz Francji. Na procesie w Lipsku został skazany na 3 i pół roku więzienia w twierdzy w Magdeburgu. Z powodu choroby płuc w 1885 roku został wypuszczony za kaucją. Wyjechał do Szwajcarii, a później do San Remo. U marł w Genewie, został pochowany w kiypcie zasłużonych na Skałce w Krakowie.

Twórczość

W licznych utworach zawarł obraz współczesnego mu społeczeństwa oraz polskiej narodowej przeszłości. W powieściopisarstwie Kraszewskiego wyróżnić można grupy tematyczne:

-    ludowe, znaną powieścią ludową Kraszewskiego jest "Ulana” oparta na prawdziwej historii.

-    społeczno-obyczajowe, do najwybitniejszych powieści tego okresu zaliczyć możemy : "Latarnie czarnoksiężnika" dającą szeroki realistyczny obraz ówczesnego życia szlacheckiego, oraz takie powieści jak : "Dziecię Starego Miasta" i "Para czerwona" poruszające tematykę powstania styczniowego.

-    historyczne, dotyczące zarówno czasów starożytnych ("Rzym za Nerona"), XV wieku ("Krzyżacy 1410'), wieku XVIII (trylogia saska oraz późniejsze "Saskie ostatki"), jak i innych, np. "Sto diabłów", "Macocha", "Warszawa 1794".

Najważniejszym działem twórczości Kraszewskiego są powieści, w ciągu 57 lat napisał ich 232, w tym 144 powieści społecznych, obyczajowych i ludowych, 88 historycznych. Stał się w nich wychowawcą narodowym we wszelkich kierunkach pracy oświatowej, naukowej i społecznej, reformatorem powieści polskiej przez nadanie jej oryginalnych cech, swoiste przetworzenie wzorów obcych, wprowadzenie różnorodności motywów, odtworzenie całokształtu życia polskiego na podstawie materiału opartego na obserwacji, oraz przez podniesienie jej na wysoki nieraz poziom artyzmu; dziełami swymi wpłynął Kraszewski wydatnie na współczesny mu rozwój polskiej twórczości powieściowej i na jej późniejszy rozkwit, od Sienkiewicza aż po czasy ostatnie, gdy po przejściowym niedocenianiu zalet artystycznych twórczości Kraszewskiego, popularność pisarza wchodzi w okres renesansiL

W innych dziedzinach działalności pisarskiej nie ma już Kraszewski tego znaczenia, co na polu powieści, i tu jednak wyrasta nieraz ponad przeciętność. Spośród lirycznych utworów Kraszewskiego niektóre pozostają popularne po dziś dzień, na przykład powszechnie znany wiersz "Dziad i baba". Za najlepszy utwór poetycki Kraszewskiego uchodzą "Hymny boleści" o bardzo pięknej formie.