2826

geograficznym i socjologicznym - informatyzację niektórzy porównują z nowoczesną alfabetyzacją społeczeństwa. Proces informatyzacji w skali krajowej

1    globalnej można rozumieć jako przygotowanie i zdolność do użytkowania systemów informacyjnych, komputeryzację społeczeństwa i wykorzystywanie usług telekomunikacyjnych do przesyłania i zdalnego przetwarzania informacji. Można również postawić tezę, że pojawienie się systemów teleinformatycznych staje się czynnikiem zasadniczym, a co więcej sprawczym większych zmian związanych z obiegiem informacji i rozprzestrzenianiem się innowacji w życiu społeczeństw¹.

Społeczeństwo informacyjne jest zatem w znacznej mierze konsekwencją jakościowego i ilościowego wzrostu komunikowania w wymiarze lokalnym jak i międzynarodowym. Niektórzy obserwatorzy wieszczą nawet powstanie w przyszłości społeczeństwa globalnego, zintegrowanego    za pomocą

nowoczesnych środków komunikacji. Wizjom takim jednak póki co przeciwstawić można jeszcze wiele argumentów osłabiających ten optymizm. Czym jednak jest samo komunikowanie jako zjawisko społeczne? Otóż w znaczeniu etymologicznym termin „komunikowanie" wywodzi się z łacińskiego communicare (być w relacji z, uczestniczyć w, zrzeszać się z). Jednak jako współcześnie używane słowo „komunikowanie" jest kalką językową z języka angielskiego (communication). Mimo, iż obecnie termin to powszechnie znany i używany w różnych językach, nie zawsze jest jednoznaczny i właściwie rozumiany.    Niemal każdy autor obszerniejszej rozprawy poświęconej

komunikowaniu za swój obowiązek uważa przedstawienie własnego rozumienia tego terminu. Nic zatem dziwnego, że definicje komunikowania liczy się w setkach. I tak komunikowanie może być rozumiane jako transmisja (przekazywanie informacji, idei, emocji itd.), jako rozumienie (proces, dzięki któremu rozumiemy innych i sami staramy się być zrozumianymi), jako oddziaływanie (używanie symboli i znaków dla sprawowania nad kimś kontroli), jako łączenie i tworzenie wspólnoty (poprzez tworzenie własnego i unikalnego systemu porozumiewania się), jako wymiana (rodzaj swoistej transakcji, w której uczestnicy wymieniają się znaczeniami nazw, spostrzeżeniami, pragnieniami itd.), jako składnik procesu społecznego (akt komunikatywny jest wówczas

2

1

   Ż. Polowczyk-Kuik, Elektroniczne oblicze środków masowego przekazu, w: B. Kosmanowa (red.), Prasa dawna I współczesna, cz. II, Poznań 2001, s. 149-150.