37181

Minerały niosą też występować w dwóch u u¹ postaciach. m> kwarc

Skały metamorficzne są zbudowane z minerałów dwojakiego pochodzenia. Są to:

-    minerały pochodzące ze skal pierwotnych (magmowych lub osadowych), które pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia nie ulegają prawie żadnym zmianom, np. kwarc, skalenie, miki, kalcyt, amfibole, pirokseny

• minerały będące produktem procesów metamorficznych, np. chloryny, serpentyn, talk, epidot, grafit, dysten.

Wiele minerałów moce mieć zarówno I jako i 2 Dochodzenie

Minerał- najmniejsza jednostka w sensie geologicznym z jakiej zbudowana jest skonipa ziemska Minerałem może być pierwiastek (diament, siarka), związek chemiczny (kalcyt, gips), jednorodna mieszanina pierwiastków (elektnun), lub związków chemicznych (plagioklaz) o stałym stanie skupienia, powstały w sposób naturalny, tzn. bez ingerencji człowieka Jest to krystaliczny składnik litosfery, czyli:

-    ciało stale jednorodne chemicznie

-    o stałych cechach fizycznych

-    o uporządkowanej budowie wewnętrznej (atomy są rozmieszczone w przestrzeni wg reguły matematycznej, uwidacznia się to występowaniem na zewnątrz płaskich ścian o zarysach geometrycznych).

Istnieje ponad 4000 minerałów, złożonych z 92 pierwiastków, jednak tylko około 40-50 minerałów jest podstawowymi lub pobocznymi czy akcesorycznymi składnikami skal.

Składnikami skal mogą być również substancje mineralne o nieuporządkowanej budowie wewnętrznej, nazywane są one mineraloidami Mogą to być: bursztyn, ropa naftowa i pochodne ropy naftowej - asfalty, węgle, szkliwa wulkaniczne, itp.

Zespoły minerałów' pow stałe w sposób naturalny tworzą skały Wyróżniamy i grany skal różniących się geneza:

-    skały maemowe - powstałe w skutek zastygania stopu krzemianowego, zwanego magmą- gdy stop zastyga w głębi skorupy ziemskiej, lub lawą- gdy stop zastyga na lub tuż pod jej powierzchnią

-    skały osadowe- powstałe w wyniku nagromadzenia się elementów' mineralnych i organicznych (produktów niszczenia różnego typu skal starszych, produktów wytrącania z roztworów wodnych, produktów działalności organizmów) organizmów postaci osadu na powierzchni skorupy ziemskiej

-    skały metamorłicrnc - powstałe w wyniku przeobrażenia, czyli metamorfozy starszych skal osadowych lub magmowych pod wpływem czynników' działających w głębi skorupy ziemskiej.

7,e względu na role, jaka minerały skalotwórcze odgiywaia w skalach magmowych dzieli się je na:

-    minerały pj&wne - stanowiące przeważającą część masy skały i decydujące o nazwie i przynależności systematycznej skały (kwarc, skalenie, skaleniowe, miki, amfibole, pirokseny, oliwiny)

-    minerah■ poboczne - występujące powszechnie, lecz w niewielkich ilościach, nie decydujące o stanowisku systematycznych skały, zazwyczaj w postaci bardzo drobnych kryształów, niedostrzegalnych makroskopowo (magnetyt, hematyt, piryt, cyrkon)

-    minerah■ akceson ctne (dodatkowe) - występujące tylko w niektórych typach skal, ale za to w postaci dużych kryształów, rozpoznawalnych makroskopowo. Nie decydują one o rodzaju skały. Czasami pojawiają się w skale dość obficie i wówczas mogą stanowić podstawę wydzielenia się jej poszczególnych odmian (granaty, tunnalin, chromit, beryl, korund)

Ponadto minerały skalotwórcze można podzielić na:

-    minerały femictne - zasobne w Fe i Mg, o ciemnych barwach (czarne, brunatne, zielono-czame) i charakterze zasadowym (pirokseny, amfibole).

-    minerah• sałicrne - zasobne w Si i Al o jasnych barwach (bezbarwne, białe, różowe, szare), zaliczane do kwaśnych, wykazujące z reguły większą odporność ta procesy wietrzeniowe niż minerały femiczne.

Wśród minerałów' skal osadowych wyodrębnia się 2 gntpy, różne pod względem genezy. Są to:

-    minerały ałlosenictne. powstałe poza środowiskiem tworzenia się skały. Pochodzą ze zniszczenia skal magmowych, metamorficznych lub starszych skal osadowych i znajdują się obecnie w fonnie