29051

aspekty obecności religii w obszarze publicznym (np. krzyż w parlamencie, duszpasterstwo w armii, nauczanie religii w szkołach publicznych,).

Mówiąc o rozdzielaniu państwa i religii nie mamy na myśli oddzielania społeczeństwa od religii, a oddzielenie instytucji religijnych i państwowych, w celu zachowania ich autonomii. W historii 200 lat prób rozdziału państwa i religii odróżnia się cztery główne systemy: amerykański, francuski, niemiecki i radziecki.

System amerykański- w porządku prawnym prawa federalnego trudno znaleźć normy prawa wyznaniowego, nie odnoszą się one do religii, a specyfika tego systemu wynika z historii społeczeństwa amerykańskiego, kiedy od XVII w. Ameryka była azylem dla uciekinierów, często prześladowanych właśnie z przyczyn religijnych. Stąd w celu zapobieżenia podobnym sytuacjom w USA, Roger Wiliams, baptysta, który założył kolonię Long Island, wydał dokument, uznawany przez niektórych za pierwszą konstytucję świata, dający wszystkim równość niezależnie od przynależności do dowolnych religii i wyznań. Twórcy konstytucji Stanów Zjednoczoncyhc wyszli natomiast z założenia, że skoro o rozdziale państwa od religii mówią konstytucje stanowe, federalna nie musi już gwarantować wolności sumienia i wyznania. Stąd pierwsza poprawka z 1791 „Kongres Stanów Zjednoczonych nie może zakazać wyznawania jakiejkolwiek religii. Nie może też żadnej religii uznać za panującą."

Miała ona zapewnić pokój religijny w USA. Obecnie w Stanach Zjednoczonych funkcjonuje około 300 związków wyznaniowych. Kościół Katolicki w USA, jako pozbawiony osobowości prawnej, funkcjonuje według systemu fiducjalnego, określającego podwójnych właścicieli dóbr kościelnych. Rozdział jest przestrzegany w przestrzeni publicznej, w szkołach publicznych nie naucza się religii, mimo to obrady kongresu rozpoczynane są od modlitwy, Bóg jako istota jest w przestrzeni publicznej wspominany często, jednak bez odnośników konkretnych religii, jako Uniwersum i Stwórca, co nie obraża uczuć żadnych wyznawców.

System francuski- „Nikt nie może być niepokojony z powodów religijnych"- zasada ta stała się myślą przewodnią francuskiego rozdziału państwa od kościoła. Powodowany przeszłymi konfliktami między protestantami a Kościołem i krwawymi wojnami na tle religijnym. W 1790 Konstytuanta uchwaliła ustawę, którą nazwano Konstytucją Kleru, która określiła zakres diecezji pokrywający się z zakresem departamentów. Drugą zasadą wprowadzoną przez tą ustawę było wybieranie dostojników kościelnych przez wiernych. Jej skutkiem było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Francją przez Stolicę Apostolską. W rezultacie doszło we Francji do schizmy, rozłamu na kościół reformowany i ten, który nie przyjął nowych zasad. Niedługo później we Francji uchwalono również laicyzację małżeństwa.