o dług publiczny - finansowe zobowiązanie państwa z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych form działalności, w wyniku których państwo płaci odszkodowania
■ dkig publiczny może być krajowy lub zagraniczny
• efekt zadłużenia wewnętrznego • redystrybucja dochodu narodowego w obrębie danego społeczeństwa
• efekt zadłużenia zewnętrznego - jeśli pożyczki przeznaczy się na inwestycje, to istnieją szanse na wzrost poziom gospodarczego i szybką spłatę kredytu, jeśli jednak pożyczki się ..przeje", to ciężar spłaty poniosą następne pokolenia
• częśc dochodow budżetowych państwa przeznaczona jest na obsługę długu publicznego, czyli spłatę rat zaciągniętych pożyczek oraz wypłatę odszkodowania
o deficyt budżetowy jest de facto zadłużeniem państwa samym w sobie, natomiast dług publiczny jest zobowiązaniem zaciągniętym u społeczeństwa za i przeciw deficytowi budżetowemu
o deficyt publiczny powoduje potrzebę dodrukowania pieniędzy, a to stwarza rządowi możliwość kreowania popytu a przez to wzrost podaży i rozruszanie gospodarki o deficyt budżetowy może, ale me musi prowadzić do „wypychania inwestycji prywatnych" o wysoki deficyt budżetowy zmmejsa płynność finansową państwa, obciąża je na wiele następnych lat i zmniejsza wiarygodność gospodarki, a także grozi stałym dodrukiem pieniądza automatyczne stabibzatory i aktywna polityka fiskalna
o aktywna polityka fiskalna - podejmowanie takich decyzji dotyczących zmian dochodow i wydatków budżetowych, które pozwolą osiągnąć zamierzone w danej sytuacji cele gospodarcze
• słabości aktywnej polityki fiskalne
• diagnostyczne - potrzeba zebrania informacji i oceny zmian
• decyzyjne - czas potrzebny na realizację zmian
• wdrożeniowe - czas niezbędny do wprowadzenia zmian w życie
• związane z reakcją podmiotów gospodarczych na wprowadzone narzędzia interwencyjne
o pasywna polityka fiskalna - wykorzystywanie właściwej niektórym instrumentom wrażliwości na zmiany poziomu dochodu narodowego, zatrudnienia i innych wielkości ekonomicznych O automatyczne stabibzatory koniunktury - instrumenty samoczynnie reagujące na zmiany koniunktury
■ podatki od dochodow ludności
• podatki od przedsiębiorstw
■ podatki pośrednie
• zasiłki dla bezrobotnych i inne formy świadczeń społecznych
• programy pomocy dla rolnictwa
deficyt budżetowy w krajach europejskich po II wojnie światowej
o po II wojnie światowej w Europie me było wielkiego deficytu budżetowego, gdyż gospodarki państw nastawione zostały na odbudowę kontynentu ze zniszczeń wojennych - wielkie inwestycje napędzały gospodarkę, umożliwiły wzbogacenie się społeczeństwa i wzrost dochodów budżetu o sytuacja popsuła się wraz z unormowaniem sytuacji i kryzysami energetycznym i walutowym (1965-1979), powodują: wzrost deficytu budżetowego warunki Traktatu z Maastricht
o kryteria spójności dotyczące długu pubbcznego, deficytu budżetowego, inflacji, długoterminowych stóp
procentowych oraz uczestnictwa w Europejskim Systemie Wblutowym, które muszą być spełnione przez państwa b»rą:e udział w tworzeniu Unii Gospodarczej i \6blutowej w Unii Europejskiej
■ inflacja - średnia stopa inflacji w roku poprzedzają:ym badanie me może być wyzsza niż 1,5 punktu procentowego średniej inflacji w trzech najlepszych pod tym względem krajach UE
• deficyt - udział deficytu w PKB me może przekroczyć 3X
• dług publiczny - me może przekraczać 60% PKB
• stopa procentowa - nie wyzsza niż 2% od średniej stopy procentowej z trzech najlepszych pod tym względem krajów UE
■ dewaluacja - tylko raz i za zgodą wszystkich państw członkowskich