38480

Procesy wietrzenia fizycznego prowadzą do rozdrobnienia skał i minerałów, nie powodują natomiast zmian w ich składzie chemicznym. Przebieg procesów wietrzenia fizycznego warunkowany jest aktywnością takich sił mszczących jak woda. temperatura, działalność lodowców' i wiatrów. Cenniki

insolacja - zmiany temperatury prowadzą do ziarnistego rozpadu skal (dezintegracja gramualna), łuszczenia skał i rozpadu blokowego

działanie mrozu (zamróz) - woda w szczelinach skał kiedy zamaiznie to rozsadza skałę. Zamróz

sięga najgłębiej (w Polsce nie głębiej niż l,5m)

parowanie - skała kiedy paruje to oddaje ciepło i ulega wiedzeniu

mechaniczne oddziaływanie organizmów' roślinnych i zwierzęcych - rozrastające się korzenie mogą doprowadzić nawet do rozsadzenia litych skał wietrzenie chemiczne

Wietrzeniem chemicznym nazywamy procesy chemicznego rozkładu, w trakcie których dochodzi do rozpuszczania i uwalniania składników oraz syntezy nowych minerałów bądź pozostawiania trwałych produktów końcowych rozpadu. Zachodzące przemiany są skutkiem ekspozycji skał i minerałów na warunki atmosferyczne, często skraj me różne od warunków ich powstawania. Działanie agresywnych czynników środowiskowych, takich jak woda, tlen i CO:, wyzwala spontaniczne reakcje chemiczne w obrębie wietrzejącego materiału.

Wietrzenie chemiczne jest naturalnym następstwem wietrzenia fizycznego. Skały, które uległy mecłiarucznemu rozkruszeniu są łatwo penetnwane przez wodę. W jej obecności składniki najłatwiej rozpuszczalne ulegają rozpuszczeniu i wymyciu. W miarę intensyfikacji tego procesu środowisko wietrzenia ulega wzbogaceniu w składniki słabiej rozpuszczalne, tlen i grupy hydroksylowe.

Powstające produkty wietrzema (minerały wtórne, substancje bezpostaciowe) są

znacznie bardziej stabilne od materiałów macierzystych i pozostają w stanie względnej równowagi z

czyruiikami atmosferycznymi.

Reakcje rozpadu minerałów cliarakleryzują się dużą dynamiką wymiany składników- ze środowiskiem wietrzema, tzn. składniła te są ciągle usuwane bądź dostarczane. Powstaw-anie określonych minerałów' możliwe jest jedynie wtedy, gdy wszystkie ruezbędne w tym celu atomy i jony są obecne i względnie menie lilwe Cenniki-

woda opadow a (zawierająca tlen. azot, dwutlenek węgla), wsiąka w^r głąb. rozpuszcza części mineralne i takie aktywne czynniki, które prowadzą do dalszego wietrzema. Rozpuszczalne przez wodę jest intensywniejsze, jeśli jest wyższa temperatura.

kwas węglowy, siarkowy - atakują skały złożone z kwarców i węglanów, rówiueż z krzermanów.

atakują tez glinokizemiany Działalność tych czynników pow'oduje:

uwęglanowienie (karbonatyzacja)

utlenienie (oksydacja)

uwodmenie (hydratacja)

odtlenienie (redukcja)

Wietrzenie morskie-hahnyroliza-jego produktem jest bentonit. Polega na dostawaniu się do wody pyłu wulkanicznego. Bentonit jest używany jako materiał uszczelniający. Rozkład chemiczny skał spowodowany działaniem na me słonej wody i związków chemicznych wydzielanych przez rozkładające się szczątki organiczne (np. sdarkow-odur amoniak)

Poziom orsztynu-orsztynjest to 3 poziom w glebie, czyli na 1 podłożu skalnym na którym wytworzyła się gleba, jest to poziom osadzania czyli poziom iluwialny w którym strącają się związki żelaza

Skały organogeniczne:

Skały węglowe- wapień margiel. margiel jeziorny, kreda jeziorna Skały krzemionkowe- buła krzemionkowa, sponalidity Przeobrażenia skał pod wpływem wyzszej temp. i ciśnienia:

Muskowit=>serycyt piaskowiec=>kwarcyt granit=>gnejs kwarc=>kwarc (rue ulega metamorfozie) Struktury' skal magrnowych-sposób wykształcenia minerałów w skale tzn jaka jest wielkość tego miner ału oraz wygląd