W przypadku wyjaśnienia zdanie Q(a) komunikuje stan rzeczy, który miał miejsce. W przypadku przewidywania zdanie Q(a) komunikuje stan rzeczy, któ^y będzie miał miejsce, jeśli zostanie spełniony warunek, którym mówi zdanie P(a).
Np. według podanego schematu możemy wyjaśnić, odwołując się do odpowiednio sformułowanego prawa Archimedesa, dlaczego klucze /Q(a)/ wykonane ze stali zatonęły w wodzie lub przewidzieć, co się stanie z kluczami jeśli je zanurzymy we wodzie.
Pojęcie niestatystycznej generalizacji historycznej:
Niestatystyczną generalizacją historyczną danej dyscypliny E nazywamy każde syntetyczne zdanie języka dyscypliny E należące do pozalogicznych i pozamatemetycznych twierdzeń tej dyscypliny, które ma postać formalną:
Na denotację predykatuP(x1,..xn) nakłada się ograniczenie czasoprzestenne.
Czasoprzestrzenna zamkniętość denotacji poprzednika prawa sprawia, że generalizacje historyczne nie są ściśle ogólne, lecz numerycznie ogólne i można je - teoretycznie - przedstawić jako skończoną koniunkcję poszczególnych przypadkół tego prawa.
Tym samym kwantyfikacja generalna występująca w zapisie tego prawa, jest pozorna: [P(a) -* Q(a)J * [P(b) - Q(b)] A [P(c) - Q(c)] * (...)A (P(n) - Q(n)]
Generalizacje historyczne nie mogą stanowić podstawy przewidywania wykraczającego poza czasoprzestrzenny zakres denotacji poprzednika prawa, a wyjaśnianie przypadków należących do zakresu poprzednika prawa posiada trywialny charakter.
Przykład: