40478

Miejsce EKPCz w prawie wewnętrznym państw - stron.

Z jednej strony. Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i działalność organów Rady Europy powołanych do ochrony gwarantowanych w niej praw stymuluje ujednolicanie się systemów prawa wewnętrznego i praktycznych działań organów państw-stron EKPCz w dziedzinie realizacji i ochrony praw jednostki.

Z drugiej strony, organy Rady Europy opierają się, przy ustalaniu standardów dotyczących praw jednostki, na normach prawa wewnętrznego poszczególnych państw, poglądach doktryny prawa konstytucyjnego oraz rozstrzygnięciach organów, do których kompetencji należy ochrona praw jednostki gwarantowanych w prawie wewnętrznym. Należy także zauważyć, że już samo istnienie EKPCz i stworzony przez nią regionalnych mechanizmów ochrony praw jednostki wzmacnia rolę instytucji służących ochronie praw podstawowych w prawie wewnątrzkrajowy.

Zapewnienie zgodności prawa wewnętrznego z EKPCz jest przede wszystkim obowiązkiem ustawodawcy. Określone funkcje do spełnienia mają także w tym zakresie sądy powszechne i - tam. gdzie istnieją - sądy konstytucyjne. Godne podkreślenia jest przy tym fakt, że-EKPCz ma w wielu krajach (np. RFN. Włochy. Grecja, Cypr, Turcja) rangę, ustawy zwykłej, w Austrii rangę ustawy konstytucyjnej. a w Szwajcarii rangę zbliżoną do konstytucyjnej. Oznacza to. iż jednostka może się na nią powoływać w postępowaniu przed sądami w tych krajach, a w Austrii i Szwajcarii naruszenia EKPCz mogą być podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną. W tych krajach, gdzie EKPCz nie jest traktowana jako akt prawa wewnętrznego (np. Wielka Brytania. Hiszpania. Portugalia), jednostki nie mogą się na nią powoływać w postępowaniu sądowym. Sądy tych krajów w swojej praktyce judykacyjnej jednak z reguły dokonują wykładni norm prawa wewnętrznego, dotyczących praw podstawowych, zgodnie z postanowieniami EKPCz i często uwzględniają kierunki interpretacji poszczególnych praw zawartych w Konwencji, przyjęte przez organy Rady Europy. Jest to zrozumiałe zważywszy, że ich orzeczenia mogą być przedmiotem skargi indywidualnej i skargi państw. Należy jednak podkreślić, iż regionalny europejski system ochrony praw jednostki uzupełnia istniejące w poszczególnych państwach systemy wewnętrzne, ale nie zastępuje ich.

Zmiany w procedurze kontrolnej wynikającej z EKPCz.

Organami Rady Europy powołanymi do ochrony praw zawartych w EKPCz są: Europejska Komisja Praw Człowieka. Europejski Trybunał Praw Człowieka i Komitet Ministrów.

Środkami ochrony tych praw są:

1)    skarga .państwa, którą może składać każde państwo-strona EKPCz. jeżeli ono lub jeden z jego obywateli jest zdania, że inne państwo-strona EKPCz naruszyło Konwencję:

2)    skarga indywidualna, z którą może wystąpić każda osoba fizyczna, organizacja niepaństwowa lub zrzeszenie, jeżeli uważa, iż zostały - przez jedno z państw-stron EKPCz - naruszone jej prawa gwarantowane w konwencji.

Oba rodzaje skarg kieruje się najpierw do Europejskiej Komisji Praw Człowieka, do której zadań należy, zbadanie sprawy, działalność rozjemcza i opiniodawcza.. Jeżeli nie uda się zawrzeć porozumienia mającego na celu usunięcie naruszenia EKPCz przez państwo, przeciwko któremu wniesiono skargę, sprawa - wraz z opinia Komisji zostaje przekazana Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka, jeśli państwo, przeciwko któremu skarga jest skierowana, uznaje jego właściwość. Orzeczenia Trybunału są ostateczne i wiążące dla państw. Nad ich wykonaniem czuwa. Komitet Ministrów. On też rozstrzyga sprawę w przypadkach. . gdy zainteresowane państwa nie uznają kompetencji Trybunału. Należy podkreślić, że ani Trybunał, ani Komitet Ministrów nie mogą uchylać norm prawa wewnętrznego niezgodnych z EKPCz. Mogą tylko zobowiązać określone państwo do usunięcia naruszeń Konwencji. Stwierdzając naruszenie postanowień konwencji.' Trybunał może przyznać, odszkodowanie podmiotowi, który wniósł skargę.

Nie wdając się w szczegółową charakterystykę przesłanek skargi indywidualnej trzeba zaznaczyć, że

naruszenie EKPCz, do którego skarga się odnosi powinno

-nastąpić w wyniku działania państwa

-dotyczyć bezpośrednio podmiotu wnoszącego skargę

-przed jej wniesieniem należy wyczerpać tok instancji w danym państwie.