42276

Jezioro Wiktorii - największe jezioro w Afryce

Rzeka Zair (Kongo, Lualaba) - w Afryce druga po Nilu co do długości. Po Amazonce niesie najwięcej wody na świecie.

AFRYKA - wiadomości encyklopedyczne

Kontynent w większości na półkuli wsch., po obu stronach równika. Od Europy oddzielony M. Śródziemnym (najmniejsza odległość w Cieśn. Gibraltarskiej 14 km), od Azji — Kanałem Sueskim i M. Czerwonym, zach. wybrzeża Afryki oblewa O. Atlantycki, wsch. —O. Indyjski Skrajnymi punktami kontynentu są przylądki: Rasal-Ghiran 37°2TN, Igielny 34⁰51'S, Almadi 17°33'W, Hafun 51°23‘E; największa rozciągłość południkowa Afryki wynosi ok. 8000 km, równoleżnikowa — ok. 7500 km. Pod względem wielkości pow. —30,3 min km², Afryka jest drugim, po Eurazji, kontynentem Ziemi.

Warunki naturalne Ukształtowanie poziome

Afryka jest kontynentem słabo rozczłonkowanym; dł. linii brzegowej 30,5 tys. km; jedynym większym półwyspem jest Płw. Somalijski; wyspy stanowią zaledwie 2% pow., największe: Madagaskar, Komory, Maskareny, W. Kanaryjskie, Wyspy Zielonego Przylądka, Sokotra. Największa odległość od morza wynosi w Afryce ponad 1500 km.

Ukształtowanie pionowe

Afryka jest kontynentem o wyraźnie wyżynnym charakterze rzeźby; średnia wys. 658 m; najwyższy punkt stanowi wulkan Kibo w masywie Kilimandżaro (5895 m), najniżej potożony punkt znajduje się w depresji jez. Assal (150 m p p m.). Ponad 75% powierzchni Afryki leży na wys. 300-2000 m. Wyżynny blok Afryki, wznoszący się stromymi progami nad wąskim pasem nizin nadbrzeżnych, od pn. jest ograniczony górami Atlas, a od pd. — G. Przylądkowymi. Charakterystyczne dla Afryki (z wyjątkiem Afryki Wschodniej) jest występowanie rozległych kotlin i niecek rozdzielonych wyżynnymi wzniesieniami; środk. część północnej Afryki zajmują masywy górskie Ahaggar i Tibesti oraz przylegające do nich od pd. wyż. Adrar des Iforas i Air; ten górski obszar otaczają kotliny i niecki: od pd.-zach. kotlina górnego Nigru (zamknięta od pd. wyżynami Górnej Gwinei z masywem Futa Dżalon), od zach. niecka pustyni Al-Dżuf, od pn.-zach. kotlina Wielkiego Ergu Wsch., od pn.-wsch. niecka Pustyni Libijskiej, od pd. Kotlina Czadu (od wsch. ograniczona wyż.: Ennedi, Darfur, od pd.-zach. — Dżos); najdalej na wsch. jest położona Kotlina Białego Nilu, między wyż.: Darfur, Wschodnioafrykańską i Azande. W środk. części Afryki leży rozległa Kotlina Konga, oddzielona od Kotliny Czadu wyż. Adamawa, a od Kotliny Białego Nilu wyż. Azande; wsch. obrzeżenie Kotliny Konga stanowią góry Mitumba. W Afryce Południowej 1/3 część obszaru zajmuje kotlina Kalahari, otoczona pasem wyżyn południowoafryk.: od zach. wyżynami Nama, Damara, od pd.-wsch. i wsch. wyżynami Weldów (w Oranii i Transwalu) oraz płaskowyżami Matabele i Maszona, a od pd. płaskowyżem Górnego Karru; od Kotliny Konga oddzielają ją wyż.: Lunda i Bije. W Afryce Wschodniej ciągnie