scandjvutmp16201

314

on w Afryce wielożeństwu i wyuzdanej Iubieżności, co bywa nie-przezwycięloną przeszkodą do nawrócenia go do chrześcijanizmu,

1 co zdarza się we wszystkich gorących klimatach.

Jeżeli istota człowieka zależy najwięcej na zdolnościach umysłowych, tedy rzecz pewna że i z tego względu Murzyn, mniej okazuje się człowiekiem; bardziej on zbliżać się będzie swćra życiem do bydlęcia, widzimy bowiem że więcej słucha wszystkich zmysłów niż rozumu. Swoich fetyszów czci przez bojaźń, a bynajmniej ich nie kocha. Nikczemność ta wydatniejszą jeszcze jest w Hotteutotach; nie masz na świecie człowieka głupszego, nikczemniejszego i niedołężniejszego nad Hottentota. Gdy go porównamy z najdoskonalszemi małpami, wtedy mała okaże się między niemi różnica, a układ ciała uderzające przedstawi podobieństwo; s'wiadkiem tego podrzeźniająca, przedłużona gęba Hottentota, jego szczupły mózg, cofniony ku tyłowi otwór głowy, zgięcie pacierzy grzbietowych, ukośne położenie miednicy, mniejszy przegub żołądka, na pół zgięte kolana, rozwarcie palców u nóg i ukośne położenie stopy, podobnie jak u małp, skąd Hottentoci poznają po śladach czy przeszedł Murzyn, czy biały Europejczyk. Z trudnością przychodzi mówić Hottentotowi, gduli on prawie jak indyka, przez co już wiele okazuje podobieństwa do orangutana, który przytłumione wydaje gdakanie, z przyczyny błonowego worka krtani, w którym głos jego ginie.

Murzyni znają się bardze dobrze na tym rodzaju pokrewieństwa, jeżeli się tak wyrazić można, zachodzącego między niemi a małpami, albowiem, za świadectwem wszystkich podróżnych, uważają je wszystkie za dzikich robić nie chcących Murzynów. I w rzeczy samej, zważywszy wielkie podobieństwo małp z Hottentotami i Pa-pusami, a to tak uderzające, iż Galien auatomiją kotomał-py przedstawił zamiast anatomii człowieka; zważywszy ile to orangutan pokazuje znaków rozumu, jak dalece jego obyczaje, jego czyny i zwyczaje do murzyńskich są podobne, jak dalece przyjąć on może wychowanie, zdaje mi się iż nikt temu nie zaprzeczy, że najniedoskonalszy Murzyn wielce się zbliża podobieństwem do najdoskonalszej małpy. Zresztą daleki jestem od mniemania jakoby do wspólnego i tegoż samego należeli rodzaju, pomimo że samice