42718

II. Przełom obyczajowy

Ludwik XIV przeżył syna i wnuków, a formalnym spadkobiercą stal się ostatecznie prawnuk Ludwika, nie mógł on jednak sprawować rządów, toteż regencję objął Filip, wnuk Ludwika XIII z młodszej linii książąt Orleanu. Filip, inteligentny, nie pozbawiony politycznych talentów, był jednocześnie cyniczny i lekkomyślny, a jego styl życia był bardzo rozwiązły.

Okres regencji traktowany był jako pierwsza faza rokoka. Filip przeniósł stolice do Paryża, co w związku z upadkiem centralizmu spow/odowało szybki rozwój życia towarzyskiego, tzw. sociabilite. Ton życiu paryskiemu zaczęło nadawać towarzystwo (societś), złożone w pierwszej fazie z arystokracji, a później inteligencji i ludzi sztuki. Patronat nad sztuka również objęła societe, kiedyś był „dwór i miasto", a teraz „miasto i dwór". Rokoko zrodziło się wiec z postawy buntowniczej wobec poczynań Ludwika XIV, a bunt przeciw barokowi królewskiemu zaczął się w sferze obyczajowej. Cały klimat rokoka podporządkowany był pragnieniom kobiety, przez nią, a przynajmniej dla niej stworzony. Kaprys stal się zawołaniem rokoka, a wszystko co było serieux zostało odrzucone. Motorem działań stal się rokokowy espirit, \Maściwy przede wszystkim kobietom.

Trybuną w walce o wolność kobiet był tzw. Buduar, zwany pospolicie salonem literackim, gdzie kobiety jeszcze na razie same się nie prezentowały, ale aranżowały spotkania i rozmowy, aby ich temat szedł właściwym torem. To tam wlanie zrodził się nowy model szybkiej dowcipnej i finezyjnej dyskusji (podczas gdy w baroku takie spotkania były ciągiem improwizowanych referatów). Salony rokokowe stały się wiec szkołą umiejętnego prowadzenia konwersacji. Rezultaty tego wyszkolenia dały się bardzo szybko odczuć w literaturze (Corneille, Racine). Zadaniem buduarów było tez utrwalenie nowych form towarzyskich, polegającej na wyszukanej wytworności (galanterie). Kobieta rokoka wyzwolona z trybów pani de Maintenon, stała się dość cyniczna, to znaczy godziła się na popełnianie grzechów głównych pod warunkiem zachowania pewnych form wytworności i elegancji towarzyszących tym występkom. Mężczyzna w szybkim tempie uległ pozornej feminizacji, zarówno w kwestii stroju jak i manier, a kobiety dążyły do równouprawnienia, szczególnie w kwestii erotyki.

Przyzwalano na romanse i flirty, ale tylko w odpowiedniej otoczce i zachowaniem „tajemnic/'. W salonach panował nastrój hedonistyczny, a ludzie robili tylko radosne i przyjemne rzeczy, nie przejmując się religia, obyczajowością ani pruderia. Ludyczny charakter rokoka powołał do życia zabawę w miłość.

III. Buduar i jego inspiracje

Świecka architektura rokoka nie zdobyła się na oryginalność, kontynuując późnobarokowe zdobycze, lub stosując elementy klasycystyczne. Sprzeciwiono się wielkości na rzecz kameralności, intymności i funkcjonalizmu. budując niewielkie wille. Nastąpiło zdrobnienie form, zasymetryzowanie i w/ertykalizm budowli. Przeważała delikatność i lekkość kolorów. Najważniejszym miejscem owej willi był buduar, z kominkiem na honorowym miejscu. Meble miały opływowe kształty, a istotna role odgrywała porcelana. Przeważało malarstwo pastelowe. Epistolografia była najczęstszym rodzajem komunikacji miedzy ludźmi, w czasie rokoka, która to ono doprowadziło do mistrzostwa. Ludzie poruszali się krokiem tanecznym, a taniec, przy akompaniamencie nieodzownego mebla buduaru-klawesynu był zauważalny prawie wszędzie (o ile człowiek baroku był aktorem, to w rokoku przekształcił się w tancerza).

2